Saturday, January 28, 2017

KUKI KHANGGUI THUSIM LE THUNUNTHAH


ABULKIPATNA

THE BEGGINNING OF THE KUKI GENERATION HISTORY & NEWTESTAMENT


KUKI KHANGGUI THUSIM LE THUNUNTHAH

ABULKIPANA


FIRST EDITION:-


Copy rights: C.S. Mate (Yokhanan Nakhum) All Rights Reserved No part of this book may be reproduced in any form without obtaining written permission.

Historical and biblical Research by:- C.S. Mate (Yokhanan Nakhum)

Computer Typing: Syed Sulthan

Printed by:  Maniam Computers

Eldams Road, Chennai

THU MAKAI:-

Amasapen in hichi lekhabu semdoh thei na dinga phat pha ei pea hat chungnung Abraham pathen chu loupi na chang ta han.

Hichi lekhabu in a adoi le atup thupi pen chu ahi leh, bible sung thugil milham bible lamjil na le het gil na nei lou hon abul le aki patna ihet khen them lou hou het khen na ding chuleh ipi kisei na ahi het lou a phamo tampi aumin hichi ho lah a chu apoimo diu diu tham khat hilchien ding dei na jeh a hichi lekhabu hi hung kisun ahi ajeh chu koi tabang minu mipa khat in acha phat ding le acha in pathen thu ahet gil ding dei jeh in bible simgun dingin Bible colledge ah asol nuom in hinlah ganthei hah sat na ho jeh in koima pou in acha phat ding leh acha in pathen thu ahet gil ding dei jong leh bible simgun dingin bible colledge ah a moh sol jou poi.

Hijeh chun bible sung thu het gil na nei lou te insung chu aki buoi jep tei in ahi. Chutima bang chun ijat inam sungu va buoi na um ho le phung le changa iki khen tel nahou jouse jong hi bible sung thugil ihet lou jeh u ahi kati nom e. Ajeh chu kuki chate ijat inam sungu ihung buoi kipat nau leh phung le changa ina kikhen pat na hou jouse hi hothu (Religion) jeh ahi.

Chuleh iki nung siemphat kit na dingu jong hi houthu (Religion) ma ma ahi kit leu e. Hijeh chun hichi lekhabu neo cha akon na hi bible sung thugil ho ihet uva chuleh pathen thudih tah dungjui a eima eima insung cheh in kisiem phat na a inei diu dei sah na jeh a hichi lekhabu neocha hi ganthei hahsa pum pum a chule ijat inam sungu kisemphat ding deisah jala hung kisun ahi.

Ajeh chu bible sungthu gil ho ihet uva chule pathen tudih tah ho dung jui a eima eima insung cheh in kisem phat na inei tengu leh ijat inam sungu va buoi na um ho le phung le changa iki khen tel na hou jouse hi achom louva hung mang ding ahi ti kaki nem e.

Ahinlah hetding khat chu houthu (Religion) akisei teng houthu (Religion) bou akisei thei poi ajeh chu bible hi phatah a isima hileh Houthu tichu pathen thu leh politics hi aki lhon khom in akikhen thei poi. Ajeh chu pathen hi khat seh bou ahin hichu lei le van sempa hatchungnung Abraham pathen bou seh ahi, Hijeh chun pathen khat seh bou hi ipiti hou ding ham ti hi bible dung jui a aki sei teng leh jat le na hi na politics angai tei tei in ahi. Hiti ahijeh chun bible sung thugil ho leh pathen thubul kipat na ho bou het ding hi lou in, ijat le inam hina (Nation) jong abul le aki pat na jong het angai in ahi. Ajeh chu jat le nam hina chule sakho chukit leh chondan khandan (Custom & Culture) hi vannoi pumpia mihem jousen eima eima jat le nam hina dung jui cheh in eima eima chondan le sakho chuleh khanggui thusim inei soh kei un ahi.

Ahinla ei kuki chate hi ikhanggui thusimu aki sut teng indo-china khul chan gei bou iki sut thei un chukit leh phung le changing iki khen kit uvin hiti chun eima eima phung gui dung jui cheh ah ikhanggui u iki sut kit tengu jong leh indo-china khul changei chubou iki sut thei soh kei uvin, indo-china khul masang thusim ho chu koi ma in kichien tah in iki sut thei tapou vin ahi. Hinlah keiman kasei nuom chu ahileh indo-china khul achun mihiem aki sem pon, chuleh mihiem kisem na (Human being factory) jong aum poi ti hi ihet cheh dingu tahsen aum in ahi.

Ahileh ipu ipa te uvin indo-china khul ana bel masang uva chu hoilai a hung kipan hiu ham chuleh hoi lai a hung kon doh hiu ham chukitleh itabang sakho le chondan ana jui uham tihi khol chil na akinei in ahi leh, pu le pa te ho chun masanglai a indo-china khul ana bel masangu thusim ho chu abon in bible le tonthubu ho a kon in kichien tah in aki mu in ahi.

Pu le pa masa ho sakho le chondan ho chu bible le tonthubu ho dung jui a ivet na hileh ei kuki chate hi Israel chilhah lah a nam khat ihiu vin ahi. Hijeh chun Israel ihi uve kiti hin ipu ipa gam mong mong leh ijat inam ihi nau chuleh ihung kon doh nau mun dih tah ahin phong doh in ahi. Hichi chungchang thu ho hi lekhabu minthang le bible chuleh tonthubu ho khol toh na in kum gup tabang ahung lut in ahi. Ahinlah thing lhang mijouse tina vang ahipoi, ajeh chu khul a ana pansa le ana pansa lou aumin ahi. Chuleh khul ho jeng a jong chunkhul ho jeng a jong chun khul chom choma ana pansa loi aum kit in ahi, hinlah tua hichi lekhabu khanggui thusim in asei lo pen hi ahi leh, malai a Israel nam som vah mang ho lah a joseph chapate ni lah a Manasseh son le chilhah lah a jong loi khat se gamdang mihon kuki tia ana nam min vo khum hou chuleh Manasseh min jao na a kithoi na le doi sam na ana nei jing, sakholui, Israel maicham sema kithoi na mang ho chule pu chon pa chon geiya chonna dan ki bang ho chubou asei na ahi, hijeh chun koi hi jong leh hichi ho dung jui a ki he doh se se ho chu bou akol khum thei ie.

Hetding hichi lekhabu kuki khanggui thusim le thununthah abulkipatna tia ahung kiminvo lo na chu ahileh, kuki te ihungkon doh nau abulkipatna hi het lou va poimo tah khat ahijeh a ikhanggui thusim uhi mipi het dinga kahin tahlang nuom ahi, chuleh thununthah (Newtestement) jong hi huhhingna kipana thupha lekhabu ahi tia ina pom vang uvin koima abul abal hetoh, ium lou diu ka ginchat jeh a ka het kham kham ka hin tah lang nuom ahi, hijeh a chu ani gel a abul abal hetlou a poimo ahijeh a abulkipatna tia hung kiminvo ahin, hijeh chun hichi lekhabu hi nasim teng leh kalchuh lou vin bannei chan thum vei beh simlhah tei ding goin chutileh thusim chedan hi kichih tah a nahet thei ding ahi, na kalchuh le vang thusim chedan hi na het them lou ding ahi. Chuleh hichi lekhabu ABULKIPATNA tia kiminvo hi asim jousen phat chom na anei thei na dingin hatchungnung Abraham pathen in hetkhen them thei na lungthim nahin pe tau han…. Kaki pah e:-

C.S. Mate (Yokhanan Nakhum)

CONTENTS/ASUNGA THU UM HO:-
BUNG-1



THUSIM KIPATNA
CHILHAHTU DINGA GINCHAT UM HO
KUKI KIPATNA
SAVUN LEKHA JEL
SAKHO LE CHON DAN (Nam jem)
CHONDAN LE KIVAI POH DAN
MANASSEH MIN LAMNA
KHUL BEL HAT DAN
DOIBOM LE GOU BOM
BOM SUNGA UM HO
BUNG-2



ISRAEL LENG GAM NI A KI HOM KHEN (Manthah Kipatna)
SAMARIA A KIPAT MANIPUR
CHEN DAN DUNG JUI A KOUNA MIN HO
CHRISTIANITY
KHOVEL CHON DAN
JUDA LE BENJAMIN CHILHAH MANG LOU
BUNG-3



CHRISTIAN SAKHO LE THUNUNTHAH (New testament) ABUL KIPAT NA CHULEH DAN HO HUNG KI KHEL
BUNG-4



THUNUN THAH (New testament) SUNG THU CHULEH CHRISTIAN CHON DAN
BUNG-5



ZION JONDINGA KOUNA
KOUNA AW
PATHEN IN AMITHENG TE ALHEN KHOM KIT
LHEN CHOM CHATE
PATHEN IN AMITHENG, ISRAEL CHATE ALAH KHOM DING THU KIMASEI
ZION LHUNG HO
ZION MUNSANG
GAMDANG MI (Gentle) HON AJUIDING DAN
MITHENG TE
MOUPUI GOLVAH
MOUPUI GOLVAH VON
PAKAI CHENNA DING CHU ZION AHI
VANOI A ISRAEL TE KITHE CHEH NA BACK GROUND
PATHEN IN AMITHENG ISRAEL MANGTHAI TE ANUNG PUI KHOM KIT NA DING GAOTHU KISEI NA HO
BUNG-7



THU LHUHNA
THU KHUMKHA NA
Bung – 1



Khanggui thusim – 300 B.C apat, 1974. A.D

TONTHU KIPATNA



Tona pupa chilhahtu ho sulnung sutna ding ahin anoi a kisun doh tuchan geia mang thei lou melchih na um ho a kon in hetdoh thei in aume.

Melchih na le het doh thei na adang tampi ana um jong le khang asot tah jeh in atam yo thil lui ima ho chu mansah in ana um tauvin ahi, hijong leh aloupi deu deu tuchan a um na lai le kihe nalai chuleh kimang cha na lai ho chu anoi a ho hi ahiu ve:-

Gal jeh le soh chan jeh a manthah na.
Bible le tonthu bu hilchin na a kona het na.
Pemhet jeh akon na het na.
Savun lekhajel ana kinei na chung changa kona het na.
Khul bel hat jeh a kona het na le gel doh na.
Sakho le chondan kimangcha nalai ho a kon chule thempu ho phuisam na a kon na hetna.
Mannasseh minlam na a kon na hetna, hicheng hi ahiu ve.
Ei thinglhang mi lah a sapkang miching masa hon kuki a ahin minvo houhi tu lai pu le pate seina keu hi lou vin ton-thubun jong SOUTH-WEST indo china khul, masang lai a ana bel danu jong kichin tah in asei doh soh kei in ahi.

Chule chuchie khul a kona ahung pem doh uchun amasa le anukhah jong um ana hijeh un abang mun choma chiepei jong ana um un ahi chu ho lah a chu- SIAM leh SHAN gam chule BURMA gam hinchon na, kum 1830 a MANIPUR gam hung lhung ho ina hi dan u jong kichin tah in asei soh kei in ahi.

CHILHAHTU HIDINGA GINCHAT UM NAM – 4

(Chilhahtu hidinga Ginchat um nam – 4 ho chu ana veu hite)

Pu le pa te hon alung thim thahat nau a kon in, khul masanga ana um nau mun chu china kulpi ahi tin asei jui un ahi, ahin la chuchie ban chu khang asoh tah jeh in adang ima het chienna anei thei ta pouvin ahi, hijeh chun chilhahtu dingin koi nam pen ahiu jong ana he thei tapou vin ahi, chuti chun ginchat umcheh nam chom chom ana sei jui un ahi.

Tulai miching mithem kimkhat lung ngeito dan in anoi a nam len cheh nam 4 ho lah a hin nam khat pen pen chilhah ki hi tei in te tia asei jui ho chu:-

TIBETO – BURMAN
MONGOLIAN
JAPAN
CHINA – Ahiuve
Mi lung ngeito them Bang khat sei dan in tibeto burman te paova thum le nga (3 & 5) hi tuchan in aki mang nalai in chule a dang dang jong aki bang aum nah lai jeh in ama ho chilhah ki hi tei in te a tiu vin ahi.

Milung ngeito them bang khat sei dan kit in MONGOLIAN te mel put dan le pien dan chule min put dan aki lo jeh in, hiche nam mite chilhah ki hi tei inte tin a sei jui un ahi.

Mi abang khat lung ngeito dan in pu le pa te ho khul la kon na ahung pem doh lai u chun a ma ho lah ah JAPAN min po ta bang jong ana um jeh in a ma ho chilhah ki hi tei inte tin jong asei jui un ahi.

Mi abang khat in vang CHINA gamsunga pu le pa te ho ana um jeh uleh chuchie gam sunga kon a hung pemdoh ana hi jeh un ama ho chilhah ki hi tei inte tin jong asei un ahi.

Achai na in mi abang khat in vang VIETNAMIST nam lah a khat hi dingin a gel un ahi, ajeh chu goshem mut dan le thei le jah dan kilo jeh le mel put dan aki lo jeh in.

Ahin lah hi chi ho hi ginchat thu ahi soh kei jeh in het chin na mong nei aum thei deh pon ahi, ajeh chu sap miching hon namgui asut nau hihan lang chule hiche achunga isei hou nam mite hon anam gui u akisut nau hijong leh ajao pon ahi.

Chukit leh akilom deu pathen thu thiengbua akisut na mun khat beh cha ajong ajao pon ahi, chule hiche nam li (4) ho son le chilhah ana hi lou na jeh u het thei na nga (5) tah aum in ahi, hiche ho chu anoi a ho hi ahi:-

KUKI HUNG KON DOH NA LE AHUN.
SAVUN LEKHA JEL
SAKHO LE CHONDAN
MANNASSEH MIN LAM DAN
KHUL BEL HAT DAN.hicheng hi ahiuve.


KUKI MIN KIVO PATNA



Pu le pa te hon nam min dan a KUKI ana put pat nau chu TIBET, MONGOLIA, chule CHINA gam a ana um masang lai peh u ana hi tai, Malai pu le pa te ho chu agam uva kipat na gal jeh a soh chang dinga kaimanga ana um ahiuve, misoh a pan chu hinkho nom ana hi lou jeh in, asoh chan nau gam a kon chun mun chom chom jon in ana jam cheh son kit un ahi, chuti chun chen mun le gemun dettah nei thei lou vin ana um un ahi, chukit leh khopi sunga mi noi a hah sa tah a um sang chun thinglhang gam lah ah kelcha ching in neh kilo in ana khosa uvin ahi.

Chutia apem le le nau va chun AFGHANISTAN gam kai sunga um HINDUKUSH VALLEY kiti mun a chun ana cheng un ahi, chutia chen mun dettah neithei lou va thinglhang dung lah a apem le le jeh u chun a gam mitten KUKI tin ana nam minvo khum tau vin ahi.

Hindukush gama ana nam minvo khum u KUKI kiti chu agam mite pao ahin, hichu sap te pao ENGLISH a NOMADIC TRIBE tina ahi, hichu eipao a CHEN MUN DETTAH NEI LOU A KITOL LE LE, PEM HAT NAM MITE tina ahi.

Hetding kuki kiti hi pu le pa te nam min ana hi jo lou vin, ana um dan u leh ana khosah dan dung jui uva, ana chen nau gam mitten ana kou nau joh ahi bou ve (ENCY BRIT. VEN)

Thursday, January 26, 2017

HOW TO MAKE SECURE OF YOUR FACEBOOK ACCOUNT

PRIMARY TECHNIQUE OF FB SECURITY
_______________________________________________
1) Account setting 2) Security 3) Active security i) Recognise devices (Click there to see which device was your account got log in.if u didn't recognised the device then remove them .So in that in the next log in attempt at those devices facebook will ask them to confirm your identity.) ii) Where you're log in (Click there to see the locations where all your account has been log in.if there's unrecognised locations just remove them) ALWAYS REMEMBER TO ENABLE SECURE BROWSING TO MAKE YOUR ACCOUNT MORE SECURED.

SECONDARY TECHNIQUE OF FB SECURITY
____________________________________________

1) Add your email address & phone no your fb ignore if u had already do so . 2) Change your password 
i) Go to account settings 
ii) Privacy
iii) click password 
iv) Enter your password to make changes
v) if u are being ask this 
a) log out of other device 
b) Log in

Choose (a) Log out of other device (if anyone had sign in to ur account at that point of time ,ur account would automatically log out of their device)
________________________________________________
Plesea leave your valueable comment of the post in the comment box.For feedback reach me at jangkhosatchongloi@gmail.com

Monday, January 23, 2017

VAIGEI KHAN NATE

                                                 
[Moral Story]

By: Sanggun Haokip


Masanglaiyin khokhat’a hin gollhang khat aumin amachu genthei tah’in anu tobou ana chenglhon’e. Khonung khankho ding gelnan anun genthei tah’in mikom’a sum-le-pai bat’in anala jin hitichun achapa hi gamchom’a lekha anasim sah’e. Anuhin  hiche gollhangpa ding gelnan atamjon an angol’in chule kichol tih neilouvin naa anatong jing’e. Hinlah achapan anu gentheina ho ahetpeh pon anun sum athotji hojong nopsahna ngen’in amang jing’e. Anun khatvei kom kom leh sum athot joulouna kom jong ana um jing’e.


Phat le nikho jong achen hitichun gollhangpa jong suty ahung potdoh tai. Ahunglhun’in ima dang jong seilouvin anu kom’a chun “I-bol’aneihin thot khahlou ham?” tin vohdin ago paitan, hichun anun “Boi, nanu keiman kacha nangma genthei ding kanompoi. Hinlah alah nading kahetlou joh ahi nei hethem’in” ati. Hichun achapa jong lunghang tah’in apotdohtai. Hiche gollhangpa hin phat tin’in ju-le-sa anen aki ngolsah’in inlam-loulam helouvin aum’in chule jingkah jong athou khapon anu kom’a adei dei akisei ji’e.


Hitichun hiche gollhangpa jong a suty ahung kichai kit tan ahileh ache nading jong ahung lhing kit tai. Hijeh hin aman aloiho toh party bolding atin anu kom’a, “Sum 5000 nilhah kah’a nei nahol peh’in” ati. Chuin anunjong, “Boi, nache nading kilungdong keiya tua sum hoiya kalah ding ham? Kenla ima kaneipon, chule mikom’a thum ding la nalekha sim nah’a bat’a kila ngen ahin, koiman la eipeh nom tapon!” atin ahi. Chuin achapan, “Ken ima kahepoi! Nilhah le sumchu neipeh tei tei ding ahi. Namu louleh nakijep nading mol ana kikoiyin” atin apotdoh tai. Nilhah inn ahunglhung’in anu kom’a sum athum’in ahileh anunjong, “Boi, nasum thum chu kamu joulou jeh’in ngaidam kathum’e. Ahin naseima bang’in kaki jepna din hiche mol hi kakikoiye, nei jeptan” ati.

 Hichun amanjong jepding agotan, chuin anun jong, “Boi, neijep masang’in thilkhat kasei nom’e! Hoilai jepdi neiti ham? Kalu la nang khankho ding kagelna leh nangdia nisa kathohna ahin, kakhut la nang khankho ding gelna’a kichol tih neilouva nasen apat tuni chan’a kahin man jing ahin, kanung langla na neolaiya nang natoh pum’a kana pohna ahin, ka-ang la phalbi hihen kaalen hijongle thousi-vaisi chule huise-gose lah’a kon’a kana huidohna ahin hoilai jep ding neiti ham?” ati. Hichun achapa jong alunghang aval’in anu ason lhun apotdoh kit tai. Amajong akigel leh jachat le lunghan nan adimtai.

 Ajing’in amajong chedin akigotan aloipa ahung’in maicham asem uve. Anun maicham achun achapa jah’a hitin ana vailhah’in, “Kachapa! Boi, hung vangphan lang nanu kagenthei nahi nei hetpeh’in, chule tua nahung kile teng leh service khat beh hinjihdoh tei tei inlang, lunggel genthei tah nanu keima hinkho hi hin kilesah’in” tin lonlhi pum’in availhah’in chule availhah nan chasan ahin om’in ahileh bongnoi ahilou jehchun adonpeh tapoi Hichun aloipan,”Golpa, chasan hibang atuiya ibol’a nadulou ham?” atileh amajong ajah achan apot akimat’in ache paitai.


Amajong aumna agalhung’in akigel leh anu abolna hochu akisih’in chule anun ache kon’a availhah nachu ageldoh’in aman jong alungthim’in “Kanun chubang genthei tah’a eihin boipi’a ken ima kana hepoi” atin akisih lheh tai. Chuin amanjong,”Kanu kabolna hi ngaidam jou hoi kahi tapoi! Ahin aman eivailhahna hi molso ing kating, chule inlam’a che ingting ngaidam gathum tang’e” tin akigel lhatai. Hijehchun amanjong service ahin jih le len ahile ahinjih dohtai.


Phat chomkhat jouvin anatohna a join in chule suty jong akilah’in inlang’a ahungdoh’in anu kom’a ngaidam thumna din dilsil/ponsil ahin chohpeh’e. Khosung ahunglhun’in gal apat a inn’u avetleh mi tamtah ana kikhop chu amun aman jong alung’a “Kanu hin service kamu hi ahet’a mi ana khop hinte” tin kipah tah’in inn ahin jon’e. Inn ahunglhun’in aloipa bouvin kelkot’a ana lamto chu amu phat’in anu athi ahidan ahin hedoh’in inn alut nom tapoi. Aloipan adasa san aga puilut’in ahileh insung lut talouvin leitol achun akap den tai. Akaana awcheng,”Heno, i-bol’a nalup ham? Hung thouvin! Kache ding kon’a nei vailhahna namil hitam? Service hinmu inlang hungdoh’in, nahungteng kelkot phung’a kana nga ding nahi….. neiti hilou ham? I-bol’a nalupna’a neina nga a tongdon theilouva khulsin samang najal hitam?

Heno, nachung’a kana chonna jouse hi nei ngaidam joulou ding kahen, hijehchun na ngaidam kachan nadi’a nei vailhahna kajuiya chule hiche ponsil hi nangkom’a ngaidam thum naleh thilpeh di’a kahin choi ahin, tuni’a lhahna ponsil joh’a Kaman ding hitam? Heno! Khatvei beh hijongle hungthou inlang na ngaidamna nei hung chan’o….. Heno! Heno! Heno!” tin akap’in aloipan iti alhep vang’in abi thei tapoi.


Mun gamlha tah’a pat hung ahijeh’in agilkel le dangchah ding jehchun an anehsah un chule cha adon din ape un ahileh bongnoi ahahin, amanjong “Chasan neipe un” atin aloipan jong “Golpa, chasan atuipen’e na?” ati.

 Chuin amanjong anun vailhahna’a chasan anapeh’a adonlou chu ageldoh kit’in aka pum’in,”Heno, hung inlang nakhut’a kadon din chasan neihin choipehtan. Nachapa kahung’e! I-bol’a kakouna aw najahlou ham?” ati. Khonung’in amanjong aloipa kom’a anu thidan thu adong’in ahileh aloipan,”Masang’a sum nathum’a nasot lhuhna chu adoulel’a kijen nading sum lahna ding ahet hih’a thoh thoh jengleh damjou talouva thi ahitai”. Amajong akisih val’in akap kap jeng’in ahijeng vang’in phat le nikho ana kikhel tan avaigei chu ana hitai. Khonung’in amanjong ajochan’in Chunnu le Jopan achate angailut dan leh amani lungset’a jabol ding thu ana hil lhangsam le’e.


Sopi, tunia nangle kenjong inu-le-ipa iti ibol em? Hiche gollhangpa tobang ihi khah ule hung kile hei loi ute. Inu le Ipa athinungle athisa chung’a ika kaa sang’in adamlai nikho lhon’in jabol ute.

Thuchih’in “Imit’a imu Pathen chu inule-ipa ahi” ati. Ajole VAIGEI KHAN NATE….. ati.


Saturday, January 21, 2017

GENEVIEVE THUSIM

Christian numei tahsan um GENEVIEVE THUSIM
Translated by-Rev. Thangzakap Chongloi.
Re-type by - Goldei Haokip.
Masanglai in kipana thupha in German gamthim chu ahinlo
dim pantan, kibulu le mi tohdohsa kimoh lahpeh maimai
hochu haisanin amaho tohdohsa ngeija neh kihol chu ahinjil
pantaove. Hichelai phat a chun Brabante gama chun pa
nunnem tah le hangsan mitomngai Duke of Brante
(Brabante gamsunga leng) atiu aumin ahi. Aphalam keuseh
a aminthan jeh in gamdang jouse a lengho injong aja uvin,
angaisang lheh uve. Ama tobanga pha le lungnem ji aneijin,
chanu changkhat lele aneilhon in, amin dingin Genevieve
atiuvin ahi.
Kho ahin hetthei apat in Genevieve chu numei kidangtah ahi
chu hetthei ngalin aumin ahi. Ajehchu anu le pa phatna le
hoina jouse chu ahinlan, masanglai phat chun Lengnu hon
jong patkheh tiho anabol jiuvin ahi. Genevieve injong anun
pat themtah a abolji hochu avejin, chapang cha ahi injong
pon phatahtah akhong theitan ahi.
Anu le pa chu hou lam ngailu mi ahijeh un houin kaikhomna
ho alhaso khaji pouvin ahi. Anu le pa toh aphatseh in houin
akai jinguve. Amelhoi le aumchan phatbeh jeh in midangho
jengin jong avetnom theiji lheh un ahi. Pathen houin
angaisang in, Pathen angailun, kikhopna ho chu nom
asathei lheh jin ahi. Niseh a anun le khan'a jong miho jouse
vetjui thei hinkho amangin ahi. Migenthei ho le damlouho
alungset thei lheh jin, akom uvah agachen aneh ding agape
jin ahi. Ngailutna a dim ahijeh in damlouhon amel amu jeng
unjong adam chom jiuvin ahi. Chutobanga melhoi le
umchan hoi chu hung akhanglen peh in nungah pilhing
ahung hitan ahi. Anu le pa chule gamsung mite jousen
thildang hojouse sangin sahlut penin ahin neitaove.
GENEVIEVE PASAL NEI DINGA AUMNA
Count hi Duke sanga neojo le gam jong neojo nei ahi. Hiche
phatlai achun Count Sigfred chu gollhang hangsan le
umchan hoi mama ahin, khatvei jong hi gaal kisatna mun
ah Count Sigfred in Duke of Brabante hinna aga huhdoh sa
ahitai. Hiche jeh chun Duke of Brabante in Count Sigfred
chu angaisang lheh un ahi. Ama leng Inpia chen dingin
atem tan, ama chapa tobang hel in avekol tan ahi. Chule
achanu Genevieve chu alungset e ti ahetjeh in aji dingin
apetan ahi.
Chomkhat akichen jou u, agam uva phat itih ham chan aum
jou nungun Count Sigfred agam lam uva apotdoh ding niu
chun amaho hin vailhah holah a akap lou khatcha beh
aumpouvin ahi. Genevieve jong apasal ngai mama jongle
anu le apa akho le twi adalhah ding chu hahsa asa mama
jengin, agah ki chibai uchu kitim joulou vin akaplha tan ahi.
Kikhen chu hahsa asa lheh jengun ahi.
Duke of Brabante in angailut achanu chu akol in achop
chuhchuh jengin, akomah, "Boinu, na nu le keihi tehse lam
kahi lhon tan, tua ikikhen uhi hiche leisetna hin kimu kit
mong ute ti seithei ahitapoi. Pathenin na umna jouse ah hin
veng intin, kipah le thanom in hinkho hin mang tan. Tua
tobanga hinkho nahin man toupeh le hiti lom loma ngaito
umleh lungkham ding nahipoi. Kei le nanun jong mitsin
anatoh jeng hon jongleng lungmong sela ana mollem lhon
nange" tin lhahna thu aseijin ahi.
Anun jong chutobanga lhahna thu aseijou in, "Chule Boinu,
nanun nakhan kavetle neocha nahilai apatna Pathen
phatthei na tampi chang nahi ti kasumil poi. Chutobang
Pathen phatthei bohna chana hindan kilomlou le umchan
phalou ho nahin jil khah ding kakichat pen ahi. Pathen
phatna pang louva mihem in imacha bolthei kineilou ahi.
Gam gamlhapi a eidalha ding nahitan, hiche jeh chun hiche
laiya imel u ikimuto kit tahlou ujongleh vangam beh'a ikimu
kit theina dingun Pathen phatthei bohna nachan ho nadam
sungah lhaso lou hamham hingon O" tin availhah e.
Count Sigfred henga aseijin, "Nang jong ka mahpha son
umtah nahin, kahin tahsan behna jeh un hiche leiset chunga
ka goulu pen tah u chu nangma khut a kahin chinsah u ahi.
Genevieve hi chapang ngol bitbet ahinah lai jeh in imalam
jouse a nakaihoi angaijin, ka lungthim u suna thei dingin
hinbol hih beh in..." tin availhah in ahi.
Akhouva Bishop ja umtah injong Genevieve teni nupa chu
phatthei ahin boh in, "Genevieve, kap hih beh in, chunglama
kilahna kimu bang khop hel'in Pakai jin thil loupitah nahin
peh ding kamui. Hijeng jongleh hiche chanvou chu tua
hilaiya hung khom ho ginchat bang vang hiponte. Pakai chu
na komah umjing hen" tin phatthei aboh e. Hitichun Count
Sigfred in aji Genevieve chu pon hoipen in jemin sakol
chungah atousah in, mitlhi twi valha chetchut in nunglam
vejing komin gamlam jonin apotdoh taove.
COUNT SIGFRED GAAL DOU DINGA AKON
Count Sigfred Kul loupi tah chu Rhine leh Moselle luipi kikah
a um ahi. Hichu 'Sigreshburg' akiti. Count Sigfredte nupa
ahung vailhun uchun semang pachong ho le Leng inpia mi
loupi holeh natongho jousen nih le pon phapen kisil in ana
lem'un ahi. Leng teni chena dingin pahcha namkim
hoitahtah in jem in, alengnu uchu itobanga melhoi hiding
ham ti vetnom in mipi akinong lul lul jengun ahi. Genevieve
melhoina chun leiset pumpi ah ana kithang tan, ahinla
aginchat sangun melhoi asauvin ahi. Alengnu alalnu chu
akipapi mama jeng uve.
A sakol chunga konin Genevieve chu ahung kumlhan,
semang pachong ho le natongho ana kigol hochu aban
banin chibai abohpeh in, awnem heochan ahou cheh in ahi.
Ahithei chanin mipiho jong chibai bolthei chan abolin ahi.
Minu nao polaiho jong sumil louvin naosen min ho changei
adong in, chapangho kipana thei dinjong ima ahom peh e.
Ajipa Count Sigfred gon dungjui in Moulop golvahna achun
Genevieve in agamsung sepaiho le natongho lo chu aleni a
suhpung ahiding thu agah phongdoh in, akipanau chunga
hatah in mipi kipah in a-aovun ahi. Hiche jeng goh hilou vin
hiche kum sunga kai (tax) suhbei ahiding thu le migenthei
ho koma nehding le tiding thing athona peh ahiding thu ahin
phondoh kittan ahi. Mipiho kipah behseh chu amitlhiu along
jungjung jengun ahi. Ji numei phatah a lengpauvin amujeh
in kipathu tampi aphong un ahi. Gaal gama pasal hangsan
le mithupi tamtah injong amitlhiu aselguh jou pouvin ahi.
Leng inpia chun Count Sigfred le Genevieve chu kipah tah in
akhosa lhon tai. Hijeng jongle akipalai niu phat chu achom
lheh jengin, hitobanga lhakhat tobang aum nungun sottolle
mikhat chun Count Sigfred koma chun, "Mosolman gallen
Moorsten Spain gam alah jou nungun French gam ahinlo
tauvin, aban banin mei le thisan ahinso peh tauvin ahi.
French gam Lengpan asepai ho hin puikhom vah din thu
ahinpei. Ahitheile tujaan mama le napot ngai ding ahi" ahin
tin ahi. Count Sigfred kulpi sunga miho chu aboithei lheh
jengun, Genevieve lungdong behseh chu amel achom hel
jengin, hijeng jongle asottol ho nehding ngaito din anhon
inah alhailut in, Count Sigfred in agamsung pumpi a sepaiho
kigal gin dingin palaiho asoldoh tan ahi. Count gam hi len
behseh lou ahin, kulpi mai achun sakol touthem holeh keng
sepaiho chu chemjam le tengcha kichoi in ading chetchut
un, Count Sigfred in jankhovah in aumlou kah a ana vetkol
dingdan u upaho koma aseipeh in, thingjangvah in akigo
jousoh kei tauve.
Akigon jousoh kei phat un daan dungjui in Kulpi pindan
khatna konin Genevieve in apasal chemjam le tengcha chu
ahin choilut in, apasal henga apeh koma chun, "Hichehi
Pathen le igama dingin gitlouna neilouho huhdohna dingle
melma gilouho kichatsah a kithin sah dingin na galvon
bulhingset in kivon tan" agahtin, aseijou vin apasal masanga
chun kho helouvin alhutan ahi.
Genevieve chu asuhal in, "Genevieve, lungkham hih beh in,
ka lungkhamna nei belap bep e" tin agah lhamon in,
Genevieve injong, "Aw Sigfred, hung kit louna bang nei
talechun kei ipi kana ti ding hitam?" atin aponmonga amai
sel komin akakhum tan ahi.
Count Sigfred injong, "Genevieve ka lungset, Pathen gon
ahiloule koimacha khutna ka thilou ding ahi, ti he'n. Eima
insung lum jenga jong itih lai injong thina chun einga
jingthei ahi, ti he'n. Pakai chu Christian ho Pathen ahi. Ama
chu mihat ho vengpa le mihat louho panpitu Pathen ahi.
Amelma ho kadoulai ajong Martar tobanga kathi pha asah
leh asah lou thu himai inte. Pathen iginlaisea koima kichat
ding aumpoi. Ka umlou kah tengleh kagam ana vekol dingin
Pathen le i-semang tahsan umtah khat kagong in, hichehi
chu adeh in Pathen khut ah kangan ahi. Lungmong selin
ana umin lang, neihin sumil loujen'in, taonan neihin deljui
peh in o" tin alhem tai.
Sepaiho chu apotdoh tauvin, sumkon aging tan, "I Count uh
damsot hen" tin a tengchau le chemjam dom in akikou
dupdup tauve. Kul chung pindan sangtah akonin Genevieve
in a pasal ngailut galdou ding avelem jelin, hichun nilhum in
apindan sungah akaptan ahi. Hiche ni chun an neocha jong
nelou vin aumin ahi.
THUDIH LOUVA GENEVIEVE THEMMO KICHAN
Lunghel behseh Genevieve chu akingaise jengin, hijongle
midangho mitmua ngui mel gah put ding chu anompon ahi.
Houin dah agit git leh houin lam ajon jel in, Catholic dan ah
hitobang kikhopna aumtengleh apasal ding le akho le veng
adingin ataopeh jingjin ahi. Golvah le kikhopna achai teng
uleh houin sunga sotpipi aumden jie. Niseh a atoh ding
kinho chu bollou vin aum ngaipon ahi. Damlou ho lupna
mun ah aphat tamjon aumjin, leng David in asaiji Semang
tobang deu asaithem in, lasah athem kit in, kho ahung thim
tengle thaomei vah achun thil ging theiho suging in,
natongho chu asukipah theilheh jin ahi.
Ajipa Count Sigfred in ama umlou kah'a agam pumpi vekol
dinga agon lal lamkai chu Golo ahin, pa chingtah ahia la
achihdan chu duhathuh tah khat ahi. Amajeng kikhohsah
alhema mi lopthem, aguh'a gilou mama, mimua pha mama
kilang hiche tobang michu ahi. Hou lama lunglut mama a
kilang, ahia lah aguh'a Pathen ginna mong mong neilou
ahikit in, chutobanga achit behjeh chun Count Sigfred injong
mipha mama danin agelin, vaihomna jouse chu ama khut
ah adalha tan ahi. Hijongle akichatpen le ajapen Count
Sigfred chu gal dou dinga achemang tahjeh in, alungmonna
chun itobang mi ahi ahung kiphong tan, hoitho tah le engse
tah in vai ahin hom pan tan ahi. Leng natoh le thuneina
jouse chu ama a ahung hitan, Count Sigfred sanga thupijo
helin akisemin, golvah loupi tahtah asem jingtan, nopsahna
jouse toh anilhum akhovah ji tan ahi. A lengpau sum kholsa
jouse chu aban banin amang jou heihei tan, Count Sigfred
semang pachong tahsan umdeh hochu duhdah lou tah in
abolin, natongho sum asuhnem peh in, golvahna anneh ho
jengin jong khutdo ho peh aphal tapon ahi.
Hitobang thilsoh Genevieve in amujing chu na asa theilheh
jengin, lamkai Golo in amin bouvin Genevieve ajabol in,
ahivangin ahiding dolbep in kamphan ahou jin, anel tahtah
theipon, atahsan abang hih beh jengin ahi. Suh lunglhai lou
ding kicha lheh jongle agama sum le pai asuhmang behseh
jeng tah jeh in bat le tham tampi hojeh in alunglhai louna
hochu aseidoh jengjin ahi.
Atil in Golo chun phat chu ago ham hamjin, Genevieve
masangah pa phatah banga kisuhlah agojin, hijongle nikho
ahungsot deu deuvin, agitlouna jong ahung pung chehcheh
in, numei thoh jou ding gol ahitapoi. Genevieve ajana jong
alhaso hei heitan ahi. Amasang jengin jong khohsahna ahin
neitapon, achaina lamin vang, "Najipa hi galte khutna athi
ngei ding tahsan aumtan, nangla namel ahoi ngalin, na
vanglaini ahinalaijin, pasal beija nuthoiden dinging napamai
behseh jenge. Ven! Keihi napasal in nei neimai tan. Hitia
chu na pasal jengjong dama ahung lhun kit jeng tah jongleh
kulpi ah isepaiho toh panmun anasemu hitin, na pasal lui
chu itha lou ujongle ina nomang jeng hih diu ham" tin alhem
lejengtan ahi.
Lungna behseh Genevieve chu kap jong kap theilou khop in
asan tuntun jengin, "Ngaitemin Golo, ka pasal chu damsela
hung vailhung kit teiding ahi. Keiman hung hehse hihbeh
jong leng akoma nahin hehse ding chu umthou thou ding
ahiuve. Hiche tobang thujahmo chu kakoma hung seikit
tahih in. Ka pasal hi galgama hung thiden hel tajongleh
nang tobang hi kamu phahna jenga jong um dinga kadeilou
nahi. Jahcha thei nahileh ka thusei ngaijin, ka komah
hungkit tahih in" tin natah in anahouvin ahi.
Golo chu alunghang lheh jengin, Genevieve chunga akhoh
theipena phuba lahding tin aguh in akitep tan ahi. Genevieve
jong Golo lungsat hoise tah akona kivenbit ding dan ana
ngaito masa tan ahi. Tijatna muna ding kahi ti akihet in,
ajipa chu aguh a lekha thotding angaito tan ahi. Hichea
lekhathot achun Golo phatlouna hojouse seisohkei ding,
ama thalheng ding midang hin koipai dinga apasal gahdoh
agot ahin, hijeng jongle Golo hi pa chingtah ahijeh in
lekhathot thudola chun Genevieve chu akiveng masa jengin
ahi.
A kulpi sunguva natong lamkai lenpen chu Drako tia kisei pa
tahsan umtah khat ahi. Ahina le adinmun in lhitmo lheh
jongle Drako in Golo chu aumchan hoilou thudol ah ahikham
khamin ana phohjin ahi. Hijongle Golo in avet nom louna
alen chehcheh jon, aguh a Genevieve in alekhathot po dinga
ana gel jing chu Drako hi ahi.
Hijeng jongle hitobang thilsoh hojeh chun jingkah nilhah in
Golo in Genevieve le atohkhompi ho umdan chu achingsui
jingtan ahi. Jingkah khat vangset umtah in apon noija
lekhathot ladoh dingin Drako chu availhah in, pindan sunga
lekhathot akipehto laitah honin Golo chu akhutna chemjam
vai komle kikou pumin Drako dip laitah chu adotpeh tan ahi.
Amaho thomgin jehchun mipi tampi jong ahung khom taovin
ahi. Drako longdamsa lhonglaija lum le akoma Genevieve
lungkham le kithing puma ding chu amutauvin ahi.
Lungdong tah in mipi hungkhom hokoma chun, "Veuvin
hichenu hi i-lengnu uchu ahi..! Veuvin hichepa hi gollhang
aluppi laitah kaga tokhah ahi! Drako toh akikah u ipiham
seitheilou aum thu kahet jeh a aguh a kana vetlhih jinga
achonset pet tah lhon katokhah ahitai. Ka lunghang beh in
imacha seiman louva Drako hi kadot lih pai ngal ahitai. I-
lengnu uhi ka jachatpi jeng goh hilouvin, keima tah hi ahi
ajahcha jochu.." atitan ahi.
Ahung khom mipi hochun kidang asathei lheh jengun,
Genevieve lha lengvai le lungdong behseh chunla kamkhat
beh thu aseithei pon, Golo in jouthua abol hijeng jongleh
aumnau pindan sung toh ginmo theikhop ahin, mitampi
vangin Golo in jouthu a abol ahiding agelun koimachan vang
ima asei ngam pouve.
Golo in gal gama um apasal Count Sigfred koma din lekha
athot tan, hitin asun e,
Na inneipi Genevieve hi nangma ginchat le keima ginchat
abang hihbeh in, nangni lupna pindan ja umtah sunga
gollhang khat toh alupkhom pet kaga tohkhan, lunghang
behseh kahiphat chun agollhangpa chu pet pet in kathat pai
ngal tan ahi. Hiche thudola themmo neichan jongle ngaidam
kahin thum ngal e. Koi hidinga na ginchat em? Nang
ginchat loupen le kei ginchat loupen nasoh lamkai Drako
chu ahi. Nang gelkhoh bangin kagelkhoh in, nang jachat
bangin kajah achan ahi. Mihem ho hivang lungkham aki
umthei e. Ka lengnu chunga vang ima khut lhahna kanei
ngam pouve. Ama chung chang thudol vang nangma
nahung tengle sei dingin kana koi tai. Tuhin na insang dan
thim sunga kakoi e. Nangma thupeh kana ngah jingun, nang
dinga tahsan um, Golo.
Hiche lekhathot asut jouphat in aguh in anui hamdahdah in,
apupa Count Sigfred mi hidan chula ahetchet kei ahin, pa
phatah le nunnem tah hijongle thudih angaisang behjeh in
hetman lou kah a thuchaina semjengpa ahijong ahen ahi.
Hitobang thu hahsa tah achung changa alhun jenghi kho
jengjong muponte tin agel in, akingaito peh in, "kapu tah
hichuo..! Pa hangsan le pa phatah hijongle aboldan ithep
pouleh vompi kivah ngoi anah kivut a khaohola inopna lam
lama kaile thei tobang ahingal in..." atin anui dahdah e.
Hiche lekhathot amua alungthim savet vet chun seitam
beihela a inneipi luchang tanding thu hinpe ngal inte tichu
ahemasan ahi. Count Sigfred ahungphat leh ama thep le
theplou thu kisei nalai dingin damtalou ding ti hemasa
tobangin.
GENEVIEVE SONGKUL ALUT
Genevieve akhumnau kulsung indan min chu, "Themmo
kichan ho koina insang" tin aseiun, a kulsung pindan tampi
ho lah a kichat umpen le hoisepen achun akoi uve. Masang
jeng injong Genevieve in hiche innoi hopa jeng jongle
kichatna timul thona lenpi aneiji ahi. Hichun kotcha
(window) neocha aumin, asung chu avah phil phelin ahi.
Alhong ho le a baang hochu amonin, a apkai in anamsen
ahi. Mi ahingho koina ding hilouvin mithisa, mithilong koina
ding joh chu ahi. Hiche pindan chu anamsen, Genevieve in
amun kicha behseh in athimil jengtan ahi.
Hiche pindan sunga chun Genevieve chu dapsan akithing
thing jengin, alhonglai chula songtum kikoikhom, kisutoh
louhel ahin, ning khatna chun changpol themkhat aumin,
hichu insunga um von phapen chu ahitai. Niseh a aneh an
chu changlhah gopsa lhangkhat le twisih khonkhat bou
ahitan ahi. Hiche pindan sunga chun sun le janin hinkho
amang tan, anamset toh, amitlhi longjing in, vantil tobang
khop a melhoi chu tun adangin agoplha hei hei tan ahi.
Alut til'a alungkhamna hochu themkhat ahung phadom in,
aban ajah in chunglam aven hitin Pathen hengah taona
amangin ahi, "Kapa ngailut vana um, hilai songkul thimpen
sunga konin kahin kouve. Kei kahile migenthei le loi le gol
neilou kahin, Pathen nang tailou gol ding dang khatcha
kaneitapoi. Eingailu ding khatbeh jong kamu tapoi. Masang
phat hoa chun nangma jeng belin kana kigeljin, hitobang
lungkhamna thuhpen a kaum jeh hin hatah a nang ana bel
joulou kahi kahedoh tan ahi. Pakai, nangbou hi ka
lungkhamna hetpitu kaneisun nahi. Tua kamit akon longlha
jing mitlhitwi ho namu jinge ti kahei. Hijeh bouvin kalung
amonge. Hijeng jongle mihing maimai kahijeh in, lungmong
jou ponge ti hi kakichat pen ahi. Hitobang vangsetna kato hi
kanu le kapan ahepha lhon pon, kapasal jengjong gam
gamlhapi a um ahingal in, leiset a kagolpha chengin jong
eipanpi thei tapouve. Pakai, nangin vang thil ijakai nabolthei
e ti kahei. Keija dinga phajo dinga nagel leh hiche songkul
katanna kotkhah jong nasuhset thei ahi ti katahsane. Pakai
nei hinlhem in" tin ataove.
Taona aman jou lunggim behseh in kho helouvin athimil tan
ahi. Ahung haldoh kit phat in taona aneijom peh in, "Pakai,
jalenna kiti thupi dan chu kana hetthem lou ahi. Leiset
nasem nakhutsoh kilom tah hohin niseh in amuthei ngal un,
kei amina lengnu hin hitobang nakhutsoh thil hoitah hohi
muthei talou ding kahi. Lengnu khat hia hiche pindan thim
sunga hinkhoa umsangin thinglhang nungah mol tah hia
jalen tah a hinkho mankit chu iti kanop hitam! Nisa vah
emsel mijouse adinga vah emsel chu keija din avahdoh
joutapon, hijeng jongle Pakai, Nang chu keija dinga jalenna
ni hidinging hung vah in. Gentheina akhon kheh kalhun geija
jong thoh jouna neipen, kamitlhi hi neihung thehhul peh jin"
tin ataove.
Hiche phat laichun agam u adalhah dingkon uva Bishop
thusei chu ageldoh vung vung jengin, alungthim sunga,
"Hiche tobang thil kato ding hohi ahikha jengdem Bishop ja
umtah in Pakai jin chanvou loupitah akoipeh e tia asei
masah chu? Hiche songkul hi ahijeng demleh ka chanvou le
kapenlo le kadamlo chu? Hiche ka goulo ding songkul
kotkhah lutna dinga hi Leng in loupitah pahcha namkima
kijem kotpi chu kahopa ngai ham? Pakai na natoh jouse hi
athon khatcha jengjong umlou ahi. Tua ka vangset ka
lungkhamna jouse jong nangma gonsa ahi ti katahsane.
Keija dinga phalou khatcha beh bolpon nate. Chutichu
ahijeh in tua ka lungdon lungkhamna jouse jong keija dinga
phattheina kiselguh ahia ahileh nanga kona deisahna
kachan ho katahsan jouna din ka tahsanna hatlou tah hi
neihin suhat in. Nangma koma kapumin kahung kipen,
keima chan chunga lunglhai thei din neisemin" tin kingaito
komin atao peh jinge.
Chutia taona aman jouvin alungmong hei hei tan,
alungsunga lungmonna thucheng hitin ajan ahi, "Genevieve,
lungkham hih beh in. Gentheina hochu ana thoh ham hamin.
Pakaijin na suhmil loubeh ding ahi. Leiset miho vet in
themmo changa nahitan, mi chonse pen hotoh simtha
nahitai. Hijongle mihing ho ngaito sungnung pen jouse he le
musoh chule na dihna ni sangin jong avah joi" ti thucheng
ajan ahi.
GENEVIEVE IN SONGKUL SUNGA NAO ANEI
Lha ijat ham chu songkul angah tan, koimachan jong aga vil
jipon ahi. Niseh a changlhah keusa lhang khat le twisih
khonkhat gapeji tailou koima mihing mel kiti mongmong
mulou ahitai. Gam le go honjong anung ngat tauvin,
mihinga jong simtha tah hilou Golo in kah lahlah le
Genevieve chu agavil jin, nuithim heu houvin Genevieve
koma chun, "Keima adingin na lungthim hin hei jengin, ngai
tah le lungset tah jong nahitapoi. Namel ho jengjong adang
gamtan, na ti jolsel hojong avoi joutai. Hijongle na hoimo
laitah a jong hin lungset ngoi ngoipa chun kahin lungset
jinge. Na pasal chanchin het louna jong sotpi ahitai. Athi
hidinga gingcha lou koima aumtapoi. 'Henge' tijengin na
phatna ding chu nama ban hijeng ding ahi. Songkul a kona
hinpuidoh jengding kahi. Neh le chah atui theipen nehsah
ing katin, nungah hoilai tampin nahin phah joulou khop
diuva kavah ding nahi. 'Henge' gah tiding chu hahsa mama
jengham? Ngol jong hi aphabep uma ahi" tin agajol jin ahi.
Hijongle Genevieve in, "Pathen mitmua mi tahsan umlou
hisangin mihem ho koma themmo chan sah a um kalheng
joi. Dih lou puma Leng touna a tou sangin Pathen mitmua
midih hi puma hiche songkul thim letlut sunga hinkhoa uma
kalheng joi" tin adonbut jin ahi. Genevieve lungthim suna
deh dingin achungah thildang khat ahung lhung kit tan,
hilaia songkul alot sot lou nungin asung aong tapoi ti akihet
doh tan, a anneh sun sun hojong oivana kham ahipon,
asunga kijil naosen chu mihinga hung pieng ding ham pieng
lou ding ham ti ahethem tapon ahi. Pien ngai dolin mihinga
hung pieng tajongleh amaban hinkho ding angaito teng
Genevieve in pohgih um asa dehset jie.
Nikhat chu a cha chu ahung pieng tangei in, ahithei dan
danin akipei velin, agah tomna ding ponlum neocha beh
jong aneipon, aop luma asangkhol in akipom in, anao pom
jinglai in mitlhi long jung jung pumin olin, "Aw ka lungset
kanao, Boi, Boipu, hilai songkul hoise tah sunga khovah
mulou dingin khovah nahung mutai. Naosen pieng dangho
bangin atom lumna ding ponse halcha jong kaneilou ahi.
Lhonglai tilou lupna ding jengjong aumpoi. Hitihin pom den
mai jeng ing kate o! Na dang suh nouna dingin noitwi
vatkhat jengcha jong kaneipon, iti iki vetkol ding hitam! Ken
nang dingin ima bolthei kanei hih ngal in.." tin akap kit jitan
ahi.
Achil amop jouvin ataojom kit in, "Pakai, aw phatna Pathen!
Chapa deium tah toh kachunga phatthei neiboh in. Ama vah
ding vekol din kahinan alhit lou ahi. Nangin neipeh ahin,
nangma a mong mong ahi. Nangma vetkol dingin nakoma
kahin lhandoh e. Aw Pakai, a chunga ka thilbol thei sun chu
nakoma kahin lhandoh hi ahimai e. Nangma houin theng
jengin jong kahin lhandoh joupon, hijongle Nang hi muntina
um Pathen nahi ti kahei. Na umna mun jouse chu na houin
theng ahijing jeh in hilai songkul thim tah jong hi Nang
dingin Na houin ahitheije. Dan dungjuia naosen houina
kilhanji chu tunin hilai muna Nangma khut ah kahin lhanin
ahi. Keima hinna hi na hoi tahlou jongle ama hinna beh hi
hoipeh in. Nangin hin vekol inlang hin ching jingin. Nangma
lampi ahin mansah ding vang kaphal hihbeh in, katilum
umsunin jong asulum joutapon, Nangma mong in hin pom
lumjin.." atin khona twi chu asunglhan baptisma achansah
in, amin dingin 'DOLREICH' tin akouvin ahi. ('Dolreich' kiti
min umje chu German paova 'Gentheina a haosa' tina ahi.)
Anao oijing pumin, "Aw le Boipu, na haosatna umsun hi na
gentheina hi ahijeng tai na.. Van a na Pathen tailou chu
ahungve ding le ahung vil ding dang aumpoi. Thilpeh hinpe
ding mi la nanei pon, na maija kamitlhi twi valha hi nang
dinga thilpeh umsun chu ahitai. Hitin hin pom jing ing kate.
Ka pheichung hi nalupna ahitai.." atijin ahi. A nithum lhin
nin achanglhah go bitbet chu twi ah adelhop in akamin
amom lum in naosen chu achopsah in akoma, "Boipu, hiche
changlhah nanu jengin jong aneh theilou hi nang ahin vahna
ding ahi. Hijongle kipah tah in umin aw.." atin bangkotna
kona nisa vah hunglutna chun naosen mel chu agahve chen
jin, amaiso jengin jong alunglhai mama jengin, hijongle
maban hinkho ding agelji tengle alungmong thei jipoi.
Naosen mel vejing komin, "Pakai, chapa neipeh hi amel
hinve chen temin, indan thim sunga hitobanga aumsot jinga
ahileh avun ah thisan umthei pontin, asa dang maiding ahi.
Ken tahsa a hesoh genthei thoh jeng jongleng ka chapan
genthei hesoh ahinthoh ding vang hin phal hih beh in..
Hichehi nangma tohgon kanelna le ka seisetna hilouvin,
Nangma a dinga kathoh jouna awgin ahijoi. Keima
lungsetna sangin Nangma lungsetna alenjon, chule Nangin
na khoto joi ti ka sumil poi. Minu in ama cha jengjong ana
sumil ji jongle kenvang sumil khaponge tihi Nang kamsung
soh ngei ahi. Boipu, idinmun hahsatna ho hephalou vin
hitihin nom tah in ihmu het het jengin aw... Na hung khah
loa namit nahin hasah angaipoi..." atin ahi.
Ni ijat ham jouvin bangkot jon a anao apomlai jin naosen
chu ahung hahdoh in ahung nuijin ahileh anu kipah beh in
anuilha tan ahi. Hichea anui chu songkul atanna kona anui
khatveina ahi. Chun, "Boi, aw gentheina hephalou vin
nuitemin, nang nahung nui hi nanu adin kamcheng sangsom
sei sangin amantam joi. Heno! kap hih in kipah tah in umin
tina in kangai in ahi. Boi, nanui lai sungse chu nanu hi kap
hih beh ing kate. Genthei lheh jongle chun Pathen ahaosa
nai. Hin lungset lheh jong leng kei sangin Pathenin nahin
lungset joi. Hijehchun lungkham hihbeh in aw.." atin ahi.
Ni ijat ham jouvin Golo chu ahung kilang kit in, Genevieve
henga chun, "Ehei..! naocha nana kipom jeng hitam!
Hijongle kahin kidah dehpoi. Kathusei hochu ngai jengin. Tu
hi nanga dinga phat lemchang anukhah pen chu hithei
ahitai. Na lung natah sah jingle nachasen toh nathoh tha tei
lhon ding ahi. Na cha nalungset leh kathu hi ngai jengin. Ka
cha toh thi khom lhon inge natileh tolthat tobanga kahin bol
ding nahi. Tuhi nanga dinga phat gomkom anukhah pen chu
ahitai ti kihet in.." tin agajol kit tan ahi. Hinla Genevieve in,
"Ka Pathen leh kanu le kapa chule ka pasal ngai ngoi ngoi le
leiset pumpi hetna thilphalou kabol sangin sang tamvei thi
kit ding ka lhengjoi" tin adonbut in ahi. Golo in thuchaina
ahitai ti sei komin kot chu akamin apot tan ahi.
GENEVIEVE ATHI DING PHAT KISEIPEH
Jankhat hi Genevieve umna pindan neocha chu koiham khat
in aga kiu detdet in, olchan, "Hepi, hepi.. ! Ihmu lou nahim?"
agatin, Genevieve in, "ka ihmupoi, ipi thusoh hitam?" tin ana
donbut in, aga houpinu chun, "Hepi, i-aw... kasei ngampoi
ahoise behseh jenge! Keima kahileh songkul vengpa chanu
Berti chu kahi. Phat sotpi damlouva jalkhun chunga kalup
laija neihung vilji chu kasumil poi. Hepi, tujan hi nangma thi
dingin naumtan, na lu atan diu ahitai. Golo in ahin hehsetna
lekha chu Count Sigfred in anamun, alung anabeh in na lu
tan jeng dingin Golo thupeh ahin neitai. Tu jengin jong kisa
jou tauvinte.
Kapate houlimna kaga ngai guh leh Golo in pasal mini koma
nangma lu tan dinga thupeh anei thu kajai. Count Sigfred in
naosen jong chu ahin nalaileh thapai jeng dingin thupeh
ahin neije. Ama cha dinga atahsan loujeh ahi. Ka chunga na
phatna ho jouse chu kasuhmil louding ahi. Tun nanga dinga
ipiham khat beh ka phatchom theina um am?" agati tan ahi.
Genevieve chu tija le kithing pum pumin naosen chu
akolchah in, Berti jengjong donbut man louvin naosen akol
puma chun olchan, "Boi, aw ka lunggel bang bangin.... aw
Boipu aw karei...!" atin, hiche jouva chun Berti koma,
"Phatchomna nanei theiding ahi. Meikhet le khoilu thaomei
leh pen lekhapon neihin choipeh in" atin, Berti in agala pai
ngal in, Genevieve injong thaomei chu avah in, hiche meivah
noija chu hiche lekhathot hi asun tan ahi.
Ka pasal ngaichullou, Count Sigfred
Tun lhonglai boh lehluh lah ahin hiche lekha hi kahin jih in
ahi. Hiche lekha namu tengle keihi ka tahsa amon jousa
himan tang katin, tua kona phat chomcha joule Pathen
thutanna masanga ding pai ding kahitai. Thilpha lou kabol
jeh a themmo chansah a thi ding neiti ahitan, hijeng jongle
Pathenin kathenge ti hi sumil ponte. Hichu tuhin thu hechen
dingin Pathen ngei mangin tonsot kotkhah kalut ding koncha
hin ki hahsel pumin thudih ahi ti kaphong ngamin ahi.
Ka thusei hi tahsanin, chonsetna neocha jong neilouva
hiche leiset hi kadalhah ding, ka pasal ngailut mama,
keivang neihin lungset thuh hih beh in. Nangma johchu
lungset um le khoto umpen chu nahi. Nasa tah a lheplhah a
um nahi. Chuti chu hilou hileh na ngailut jing naji Genevieve
le na chapa naosen chonsetna neilou hitobanga thijeng
dinga thutan na hinsem pon nate. Hijeng jongle kachung
thua khatlo phat le thudih hetchat phat nahin nei tah hel
jongleh lungdong hih in, sih jong kisih hihbeh in. Na
lungsetna vang adai ngaipoi ti jong kahei. Hichejeh tah a
chu hangsan tah a kathi ding ahi.
Hiche kathina ahin mopohna neocha jong neilou nahijeh in
kisih hihbeh in. Nangma themmona ima aumpoi. Tonsot
Pathen thilgon joh hinte. Amavang lungsat phut phut nabolji
jehchun Pathen koma ngaidam thum jon tia kangeh nahi.
Tunung le koimacha athem athemlou thu dong toh masa
louvin thutan na boljeng hih in. Hijong chu kahin ngeh nahi.
Hiche nathutan hi nungsut kit man ding nahi tahlou jeh in,
na kisih kit jongle nalungthim suhdamna dinga phapen chu
michunga tumasang sanga nasajon na lungsetna le na
khotona hin sulang jin.
Theitop soa panmun khoa gamlah ding vangam inei cheh
uve ti hejingin. Tahsa in genthei lheh jongleng ka lhagao in
Pathen angaichat behjeh in hiche gam chu kalo ngei ding
katahsane. Hiche gam nahunglut tengle na inneipi sahtah
Genevieve hi neihin mu tan natin, athemthu le akitahna ho
hin hedoh tan nate. Chule na chapa jeng jong hi hin mun
natin, hiche phat teng chule vang nang le kei chule ichapa hi
vannoi leiset jouthu imachan eisukhen jou tapou vinte.
Ka chunga naphatna seijou lou hojeh in kipa thu avelin
kahin seije. Nang kahin ngailutna jong hi ka lhankhuh
changeija kakipoh lut peh ding ahi. Chule kanu le kapa chu
ahithei chana neihin lungset hun lang, neihin gelkhoh peh in.
Lusun na ato komu jongleh hin lunghempi in. Ka phat
chomcha ahitah jeh in amani a dingin ima kabol mantapoi.
Ima setna kaneilou thu ana seipeh inlang, ka thi dingkon
nidan changeijin kahin geldoh jinge ti anasei in.
Chule lunghan phut phut nachin chu hinbol talou din kahin
vailhah e. Keima jeh in imacha phuba hin lah ding go hih in,
keima tobangin Golo chu hin ngaidamin. Agitlou jeh jong
hipontin, angol jeh hijoding katahsane. Ken jong kangaidam
soh heltan, thu chavai le hotna thu ho toh tonsot gam chu
lut kago mong mong poi. Kei nei ngailut mong mong ahile
keijeh a thisan vatkhat chajong nahinso ding ahipoi. Ka lu
tanho jengjong themmo nahin chan louding ahi. Thupeh
dungjuija natong ahiuve. Chule nasoh tahsan umpen Golo in
atha Drako ji le chate ho phaten hin vekol phan. Hichu
achungchang uva them nachansah theina ding leh thisan so
jeh a them nachan theina lampi umsun chu ahi. Chule hiche
lekha hinpe a pang numei chapang jong hi lungset ding
koimacha kaneilou nunga eihin panpitu ahin, Golo lungsat
jengjong kicha louva eihung panpi ngam ahi. Achunga
kipathu seiding dan chu hethem maidin kahin gingchai.
Achainan, ikho le toiho jouse chu kadam laija inia ibolji
bangin achunguva ngailutna le hepina chule nunnemin vai
hin homin. Anu pen uva agel jiu keima umtalou ding kahijeh
in amaho chenga din anu le pau hikop theidin vai hin homin.
Hiche leiset natna le lungkhamna a dimset hi kipah tah in
kana nusetai. Mangpha, chibai, damselin. Michonse
hijongleng, Golo in themmo eichana khela kathen jeh in
Pakai Ama tah kachunga khotona anei ding katahsane.
Hichehi ka lu atan ding konuva kathusei ahijeh in, kathu
vailhahna hojouse hi nei gelkhoh peh in aw.
Tonsot changeija dinga na inneipi tahsan um,
Genevieve.
Hiche lekhathot asutlai in seijoulou khop in alungkham tan,
amitlhi chu aput tut tut jengin, a lekhathot sut chu Berti
henga apen, "Hichehi phaten ana ching jingin lang koimacha
vetsah hih in. Chule napu gal gama kon ahung vailhun
tengleh nangma khut ngei in anapen aw" tin availhah in, a
songmantam khi chu asutlhan, "Aw ka lungset, hiche khi hi
naphatna ho jouse jeh a kahin pehthei kaneisun ahi. Kilah
inlang chingtup jingin. Ka ngailut ka pasal Count Sigfred in
kakichen lhon nikhoa ei-o-peh ahin, ka sutlhah ngailou hel
ahi. Pasal nanei tengleh ahin jemhoi tu ding hihen. Leiset
thil ho ngaisang hih beh in, keima napinu hi chemjama tha
a um kahi ti sumil hih in o. Hei..! Tunia kalu tan dinga
thupeh hinbolpa chu hiche songmantam khia eijempa chu
ahi ti kana geldoh khapoi. Boinu, Pathen jenga bou kingaijin.
Kenvang Pathen koma kalhandoh ka lhagao tonsot gam
ding chu kabolpeh phat ahitai" atin aseijin, Berti chu
achemang tai.
Christian numei tahsan um
GENEVIEVE IN SONGKUL DALHA A SOHCHA
Berti agah potdoh jou jouvin pindan kotkhah chu ahung
kihong tan, kichat umtah melpu pasal ni ahung kilang lhon
tan, khatpan meisel aden, khat johpa chun chemjam
achoijin, chemjam choipa joh in, "Genevieve" agahtin, "hepi"
gahtia gah kou ding chu anaisai tapoi. "Genevieve, kithou
doh in, thouvin, na chasen chutoh kanung hinjui lhonin"
agahtin ahi.
Genevieve lungdong lengvai chun, "Pakai, nei chingin, nei
selguh in, na angsunga kahung kipei" tin ataove. Adapsah
jeh jong hitalou vin, kithing pum pumin ajuidoh tai. Meisel
choipa chun alamkai in, Genevieve te nucha chu alailhah in,
chemjam choipa chun anunga adal in, uithul pen phatah
khat jong apui un ahi. Innoi pindan phalou deudeu kikahlah
lampi hochu ajui lum let un, achainan thing kot khah lenpi
mun agalhung tauvin, meisel choipa chun achabi chu aheh
hong in apolam peh in apotdoh tauve.
Chavanglai phat jaan thenlai tah ahin, chunga ahsi hochu
aphelhep lhep un, lha amanglam jong ahung sang tou lheh
tan, mihing husa jahding imacha aumtapon ahi. Saothim
tah achejou nung un chemjam choipa chun, "Genevieve,
dingin lang nakhup in dilsun" ahintin, Genevieve chu adilsun,
hichepa chun, "hoiham naosen chu, neipen. Nangin hichenu
mit hi gah tompeh in" atin, aseijoule joulouvin naosen chu
agah lan, chemjam chu alehle jengtan, hijongle Genevieve in
naosen chu achulhahpeh kit in, akolchah kheh tan ahi.
Genevieve in vanlam aven, "Aw Pakai, kei hi thijeng jong
leng kachapa beh hi ahinna nei hoipeh in. Pakai, Pakai,
neihin vetemin, kalung akham valtai..." tin akaplha tai.
Chemjam choipa chun, "navai naum bepme, thupeh chu toh
molso a umding ahi. Hoiham naosen chu nei hinpen" atin,
Genevieve chu seiding helouvin naosen chu apekit tan ahi.
Akhup ma dilsu jing pumin akom uvah, "nakidang nalom
lom uve! Koima cha jahda ding seilou naosen hitoh
thakhom ding neitiu ham? Ipi itobang thilse abol ham?
Kenvang thi chu kanelpoi, hijongle kanao beh hi hinghoi ham
ham un, kanu le kapa henga penauvin nate. Hichu ahimo
tah hel jongle kei jengjong nei hinghoi mai un. Kahinna ka-
eit jeh hilouvin, kacha jeh bep ahijoi. Hichehi kataona ahi.
Hitichun mihing mel mongmong mulouvin hiche gammang
noija hin kadamsungin vahvai tange. Kamel hi neihin vepha
temun, na lengnu hiji chun kineosah tah in kakhup in
kadilsu tai. Phante natiule nakeng phang hou gei chop peh
ing kate. Koi jahda ding kaseina um am? Nangho jahda thei
kasei leh neithat jengun, nel ponge. Hijeng jongle koima
jahda ding thu kasei ngai hih e ti nangho jengin jong
nahetsau ahi. Tua thil bolding nagot uhi na molso uva
ahileh nikho khat tengle tua kahung taona hi nei ngaipeh lou
u nakisih phat u hung umtei jinte. Nei lungset unlang
Pathenin jong nachungu va khotona neihen. Leiset thil
kipaman maimai ve hih un, tonsot gotna lhun theina bou
ahi. Mihemho sangin Pathen ging jouvin. Pathen sanga Golo
hi nagin joh uham? Chonsetna neilou thisan chu so hih beh
un, hiche thisan chun vangam thengleh phuba ahinlah ding
ahi. Na damsung u hinkho jong nomthei dehponte. Tolthat
kiti mong mong kipahtah a khosa ti aum ngaipoi.." tin
aseijin ahi.
Chemjam choipa chun, "Kei chungchang thudol vang thupeh
banga natoh chu ahijenge. Hiche thupeh dih le dihlou
thudola chun Golo le Lengpan amo kipoh nauvinte. Keichu
amaho manchah bou kahi" ati tan ahi.
Genevieve chun, "Khodah unlang chunga lha jong khu
vetemun, thil melse tah bol ding nagot uhi ahetpeh tu hiding
kicha in chahthing boh lilei lah avah amai asel jengkhu!
Khonung tengle lha man ding konlam mel namu seh uleh
tujana thil melse nabol uhi hedoh jiu vinnate. Midanghon lha
hochu vahselin mu uvintin, nangho vang amel chu thisan
lon tobang khop a nguija namuji diu ahi. Tua hui nung
hiuheu gin ho ngaijun, lusun kapgin banga najah louvu
ham? Mi imacha setna neilou tha chu hethem louvin leiset
thilsem hojong aham sausau tauve. Khodah unlang chunga
ahsi pheletlet hokhu gah veuvin, thu hetoh le amu umlou
banga nagel uhinte, mit sang tampi nei bangin vana konin
ahin vesug jinguve. Hiche ahsi khel lama khun Ama Pathen
chu aum ngal in, hiche Pathen masanga nikho khat tengleh
ding khom ngei ding ihiuve. Aw ka Pathen, lungkham le
lengvai, jipa puldoh ho le chaga ho kinepna, hiche miteni
lungthim khaotah hi hin sunem in, hin suhal in. Ji le cha nei
ahiuve ti hin kihetdoh sah in. Akhut uhi hin tuhtang inlang,
chonsetna neilou thisan asolhon ding phal hih beh in.." atin
lunggim tah in atao jengtan ahi.
Thucheng kam khat jengjong seidoh lou meisel choipa chun
amitlhi kitheh pumin, "O Kunz, Kunz, keivang pohkeh ding
kahitai. Ka thisanin ajou tapoi. Hiche teni nucha hi hinghoi
maijin. Mi that nom mongmong nahileh na chemjam chu
Golo dipkong ah sunlut maijin. Golo chu chempai dihtah
ahijoi. Hichenu hin koi jahda ding aseijem? Ama nahet
akona thilphalou ipi abol khah em? Tumasanga na chapa
damlou laiya inhengho sanga hungvil tamjo chu amahi hilou
ham?" atitan ahi.
Seiding hebeh louvin Kunz in, "ahipoi, nathusei chu kangai
theipoi. Itha ngei ngei ding ahi. Ama itha louleh eini hi ithi
hon tei ding ahi. Khongai tadin golpa Keinz, ahinna lhon hi
hinghoi talehen amani adinga ipi phatchomna lomlom jong
um am? Hiche gamthip sunga gilkel a athi tailou imacha
maban umlou ahi. Agentheina lhon isuhsaobe peh bep
hinte. Chujongleh athi mong nai tha seiding imacha seilep
thei ding ineipoi. Golo in thi dinga atahsan louleh hiche
gammang lah akona hi eiholdoh sah kit intin, eini eithalo bep
hilouvin, ama jong atha thou thou ding ahi. Iki huhhing
theina ding ima umin kahepoi.." tin adonbut tan ahi.
Keinz in, "Khongai tadin, Kunz, ken aboldan ding kahei.
Ithusei iki then hon theina din hichenu hi gammang sunga
kona potdoh talou beh din kitepsah hitin, chule athi mongnai
ti vetsah nan na uicha hi that hitin amitchang chu Golo gape
lehen pha jeng hilou ham?? ... Nathip del dan chu na uicha
hi na eit thim ham? Phaten ngaito pha kit temin, Kunz.
Pathen mitmu le nangma mitmua hiche uicha le hiche
ilengnu lengvai le leiset chonsetna hekha loulai hiche
achapa lungset umtah hinna hi, Kunz, ki gelpha kit temin.."
ati kit tan ahi.
Thipbeh in Kunz chu aumtan, achainan, "Golpa Keinz,
nathusei umdol chu kahethem tai. Kenjong mi chonsetna
neilou hinna chu kala nompoi tichu henate. Hijongle Golo in
hin hedoh tobangleh itobanga ium dingham ti ngaitona chun
kalungthim ah thu asei jinge" tin adonbut e.
Keinz in, "Na paodoh jouse leh Golo min nasei doh jingin,
Pathen sanga Golo gingjo nahim? Mithupeh molso ding
banga kiseija them kichan go nahim? Thupeh dihlou le
thupeh tijat um ahi tichu nahemil poi. Thupeh namolso leh
Golo chu na suhkipa maithei ahinai hijongle Pathen le se le
pha nahetna in sukipa sah hih beh innate. Chule khonungleh
tosetna ho bang kitoh taleh hiche thil akibol jeh ahi nati jing
ding, maikha sotten ding ihije" tin adonbut kit tan ahi.
Kunz chu akingaito boilheh jengtan, hijongle achainan,
"Ahiloule iki vaihopna bang lhonin bol maite. Akhohleh gotna
chan thoh maiding hinte" atitan ahi. Genevieve chu
ahinkhoa mihem mel mukit talou din thutep aneisah lhon
tan, alungu anop dehna dingin gamgil langpeh ah apuibe
cheh kit lhon e. Thachol behseh chahthing bul achun akitung
tan, apuidoh teni chun adalhah kon lhon in Keinz in, "Nanu
chalhon in Pathenin hin ching jingu hen. Pathenin nahin
lungset lhon louleh mihemho lungset phah na khel lampeh a
kahin thah mang lhon ahitan, khoto umtah chu nahilhon tan,
lungset umchu nahilhone. Hijongle Pathenin mihemho
sanga lungsetna haojo lou hileh chu leiset jengjong
umtaponte" tin adalha hon tai.
Kul aga nunglhun kit lhon phat chun Kunz in Golo henga
chun "Genevieve mitchang kahin choije" atin a uicha
mitchang chu ahin ladoh in, hijongle Golo chu lunghangin
akitomin, "paimang un na mitchang poh uchu, kamuchen
ngam hih e. Kahetna a Genevieve min hin phapoh penpen
chu ka chemjama kasat ding ahi. Chemang loijin,
kamuphahna a hung kilang kit tahihbeh un" tin ana seikhum
tan ahi. Gah jutdoh jeng go hileh kilomin achemjam ga chu
ajut vatvat jenge.
Amaho chemang le chemang louvin Golo chu akha kisot in
akitou thim tai. Mihem mitchang ahi le hilou avetchen
nomlou chu Kunz teni golcha chu akipah lheh jeng lhone.
Golo lungkham kidomkun jing pumin alungthima chun,
"Janhi velchun demdai lou hela Genevieve chunga phuba
lah chu bailam le nomtah ham tin kagelin, atahtah
ahunglhun phat in nasatah a lungthim tongkha ahitai. Hithei
ding hileh Genevieve hinna nungkou kitna din ka khutjung
jeng jong hi tanboh kanome" atitan ahi.
SAJUHPI KHAT IN GENEVIEVE TE NUCHA AVAH
Kho chu vot lheh jongle Genevieve thachol behseh chu
thingbula chun a-ihmu tan, phat chomkhat a-imut nungin
ahung khang lot in, dap asa lheh jenge. Chunga lha jong
ana lhum mangtan, a sangkhol angluma naocha apom chu
ana hai detdet nalai in, agal deuva chun thingphung khat
buh lilei jeng aumin, thingphung sang tahtah chunga
simbupi ham le sial peng choichoija hamho tailou jahding
aumtapoi. Genevieve chu kicha in akithing setset e.
"Oh ka Pathen ! Ka hinna hatlou tah hi tijat nan adimtai.
Ahinla Pathen Nangma ka koma naum jinge. Mihinghon
aphah joulou nau changeija Nang naum jinge. Nang ginga
tahsan ho nangin nadalha ngaipoi. Thisan sonom miho
khutna konin kachapa le kei hi nei huhdoh lhonin ahi.
Gamsa tobanga tha a kaum diu hi nei phal pouve. Na henga
kahung kipei, ka tahsan Nang jengah umhen, O Pakai,
imacha kakichat lou ding ahi." tin atao kit tan ahi.
A-op ah naosen kipom jing pumin, ihmu kit talouvin khovah
chu thingbul achun angah tai. Aumna gam chu agah velen,
agam umdan chu janthimlai sanga hoise tobang khop hel in
agelin, gamgil achun kolse tahtah aume. Gangpi thing
lenpipi noia naang akai in, ham naangin akhun, kho chula
avot chehcheh jengin, phalbi kipat jaan ti tobang khop in
buh (ice) ho alhan, huilhi anung velvel e. Naosen dapsa
behseh chu akap doh theitapoi.
Genevieve in jong um lumna thei ding thinggo ham, kolhom
ham chu avelele, aumna ding mun ahol jing pumin agilkel
vana din gamlah theiho chu avele peh in ahi. Hinla ahahsa
lheh jengin, gilkel lungdong behseh chun thingjung ho neh a
oiva ding aholjo tan ahi. Thingbah go khat alan, thingbul
khat chu alai tan, thingjung lhomcha alaidoh in, neh ngai ahi
ahilou jong ngaito talouvin asutheng in, alhaijin, naosen chu
amop in, alhaina ache chu aman aval in, agilkel chu
themkhat adan aum deutan ahi.
Aum bang banguva umjing ding chu thil hithei ahilou jeh in
thachol mama jongle achena ding dangjong helouvin akivel
lele jengin ahi. Songpi chung khat hin hahsa pum pumin aga
kaldoh in, agalcha chun kotong khat hi agah mun, hilai
muna chun buh hi lha tambeh lou hintin, naahing tampi
muding jong aum nalaijin ahi. Hiche songpi kah achun kol
hom tobang hi amu in, hiche kol hom letdan chu mi thum
tobang luptheina ding ahi. Kol hom sunga chun twisamput
khat hi along ging hieuheu vin, kot khah bul vela chum
umgui tobang khat ajam in, hijongle ana chu agop gamtan,
aga pulsa hojong amonlha gamtan ahi. Kolbuh sunga chun
anaosen chu alutpi tan, sun ding don hin agilkel lheh
jengtan, phat chomkhat akipom lum phat in naosen chu
ahung kapdoh thei tan ahi.
Anao kolchah jing puma chun adilsun, hiche tobang hin atao
kittai. "Ka Pa vana um, keini nucha gilkel lungdong kakanau
awgin nahen, gamsa hojouse jong nangin nalhalham
ngaipoi. Ahinna dingu nehding an na ngaito peh jinge. Keini
nucha jengjong nei sumil lhon poi. Hiche song jeng jong hi
changlhah nasosah a neivah thei ahi ti kahei. Dap noija
kanucha lhona kaum lumna lhon ding buh jong kamasang
ah neina koipeh in, nei sumilpoi ti kamu theina din nahin
sulang peh e. Hijeh chun Pakai, gilkel a kathi lhon ding vang
phal hihbeh in aw...".
Taona amanjou leh kho avahtheng tan, meiho ahung kihoh
in nisa ahungsoh in, hichelai tah chun buh polama nathel
chu ahung gi sitset in, buh kotkhah achun sajuhpi ahung
kilang phut jengin ahi. Hiche phatlai achun Leng ho le
miloupi hon sajuh kap kiti ana songlheh uve. Hijeng jongle
hiche sajuhpi hi uisathem holeh mihem koimachan adel
khapouvin, kicha loubeh in buh sunga chun alut tan ahi.
Hiche kol hom chu hiche sajuhpi umnaji chu anahin, agah
kimu chu sajuh in akichat sangin Genevieve joh chun Sajuh
chu akichan, hijongle imacha setna bollou dinga akilah jeh
in Genevieve in anel chehcheh tan, achainan atahsa chung
agah jutpeh ngam tan, Sajuh chu nunnem tah in ana kido
hethet jenge.
Sajuh noibal chu agah vet leh pha asalheh jengin, lhoh thei
din atahsan in, Sajuh noi chu agah lhoh patep leh akido
hethet in, anoitwi chu akikho jal jengin ahi. Amasang jepma
chu anou chu Ngei in ana thapeh hileh akilom in ahi.
Genevieve in Sajuh noi chu naosen agah chepsah patep in,
naosen chun achep kongkong jengtan ahi. Vaset a achep
jouvin a ihmu hei hei jenge.
Naosen imut in anun na gop ho achomkhom in, buh
ningkhat achun asekhom in, naosen chu alupsah in, hiche
phat chun ama oivana ding ngaiton buh polama chun aga
vahdoh in, hilai gom ma chun gamthei le ipipi ham thei ana
umin, aga umsun hochu ane peh in, aneh bang hochu buh
sunga achoilut peh e.
Buh aga nunglhun le ning khat hin Sajuh chu analum
henhan in, aman jong kolpang lah a thingna hingho chu
agapo khomin, Sajuh injong tui samama toh kilou in,
hamhing hochu ane tan, kipah tah hileh kilomin, Genevieve
khut chu alepeh in ahi. Genevieve injong ama don dingin
Sajuh noi chu lhoh ding angaito tan, Buh maija umga gop
hal chu alan songpi kah a twisam achun asoptheng in sajuh
noi chu lhoh nan amangin ahi.
Umhal dim alhoh jouvin akhup ah dilsu pumin mitlhi twi
vachet chet in ataovin, "Aw Pakai, na chunga kakipah e.
Kakipana jala longlha ka mitlhi twi hin kilhaina gantha khelin
na ang ah kahin lhane. Nangma natoh hilou hileh hiche
phattheina nanga kona kachan hohi leiset umdola umthei
thil ahipoi. Pakai, kanucha lhona nei veng in, nei ching jing
lhone ti kahechen in, nakoma kipathu seije jangjong
kahepoi. Pakai, nakoma kipathu avelin kahin seije" atin,
Sajuh noitwi chu adon tan ahi.
Adon jou chun, "Pakai, kanu le kapa ina loupi tah a golvah
kabol laijun nangma haosatna hi kanageldoh jipon,
kamsung invang nakomah kipathu kana lhut jinai, ahinla
lungthim giltah a kipana je kana hetlou jeh in ngaidam kahin
thume. Na cha genthei gilkel ho nehding kapei katijin,
alungdon nau alhepbi na khamset kana pehdoh joulou tun
kahedoh bep in ahi. Sajuh noitwi jengjong hitobang khopma
tui ding ti hetna chang jong kana hepoi. Pakai, kahinna hi
abula pat thahsem kit thei hitave leng, genthei lengvai ho
dinmun chu hethemin hechen mama tange. Pakai, hitobang
lunggel ho kana nei jina achun nei ngaidam in, Pakai
kakipah e" atin.
Sajuh noitwi ahin dona pat chun tha le jui ol olin ahin neipan
kit tan, naosen chu agah lupsah in avahdoh kittan ahi.
Hampa le thingdo anem deudeu hochu achom khomin,
achapa toh alupna lhon din buh lailunga chun sathimin apha
e. Thingbah akaikhom in, bi achomjat ho ahin kotkhah
tobang asemin, huidap lah a kivenna din kotkhah in
amangin, thingkang khutpi te ding khat in Cross lim asemin,
buhbang song keh kah achun atah e. Sajuhpi tisa jengin
jong buhsung chu ol olin ahin sulum pan tan, atha achol
behseh jeh in alupna sema chun lunglhaisel in achapa chu a
imutpi tan ahi.
Chutobanga alupna muna akingaito tengle ama le ama ki
lungsetna ahin nei thut jin, hijongleh buh banga cross kitah
chu agah ven, "Pakai Jesu jengin jong kei thohna sanga
nasajo athoh thei ahi. Ipi atileh kei lung olmo dehding
kahim? Pathenin aphatseh in ei umpi jinge tila kahe ngal in,
ka Cross hi jangtah a kaput ding ahijoi. Aw eingailua ei
huhhingpu, keija din Cross a hung thi, nei lhatdohna Cross
hi mujinga nei ngailutna loupi tah hi hetjing kanome. Hilai
mun ahin nanga kona hinna thah na mitmua kipana tah
hinkho man kanome. Tahsan uma ka umna hi na Cross
jehbou ahi. Aw Pakai, lungdet tah a uma, kichase lou dingin
thoh jouna neipen..." tin atao jompeh in, nomtah io a ihmu
thei tan ahi.
GENEVIEVE GAMMANG LAH A
Chutobang chun Genevieve te nucha chu buh sunga chun
akhosa jing lhon tan, Sajuh chutoh chengkhom ahipen mai
uve. Phalbi buhbang lhahlaileh kolche kahlah lah a thingdo
hing hol din Sajuh chu aga vahdoh jin, phalbi dapset lai
jongleh anoitwi chu akangdeh pon ahi. Khoset laileh phalbi
huinun lai injong achapa toh Sajuh toh buh sunga chun
aumjiuve. Genevieve hin lunghelna jejong ahejitapon,
hijongle kho ahung phat komle anu le apate, aji le aloi agol
ho angai vung vung jin, alunghel manin, "aw lung kitoh a
kimdela kitoh a lenkhom laini chu anop theiset toh, i atileh
mihing leh mihing kihoa kimuda um kilhengjo ji hitam! Eima
tobang mihing mel mulouva sotpi umhi genthei umdan
kahet phah loujeh jong hida ding ham? Hijongle Pakai hiche
ka ngaitona hohi nangma kasonlel jeh in ngai hihbeh in, ka
mihem hina a kathomhao beh jeh ahi. Kakoma Nang
naumjing jeh in tahsa a kato thomhaona hojouse hi thoh
them ham ham ingkate. Mihem simjoulou lah a kaum laijin
leiset boina hin eichup jin, Nang kahin sumil lojin, hitia
lungthim chimset puma nangbou kahin kivoppi thei phatlai
hi keija dinga thilpha pen ahi ti neihin hetdoh sahjin,
chutobanga chu nang le ka chapa hi kahin kivoppi jingji ding
ahi.." atijin ahi.
Nipilai phatleh nehding theiga atamjin, sajuh noitwi chun
bulhing tah in akhosa theijun ahi. Ataona apaodoh komle
naosen le Sajuh jongchu apaothei hileh kilom tah in agah
houpijin, achapa Doreich chu amintah in akou nomjipon,
'Boi, Boipu, Boineo, Genthei, Chaga' tiho pouvin akoujin,
sajuh akouna din "Juhpi" tiho amangjie.
Nikhat hi bolding dang nei behseh louva buh a atoujing
laijin, nih le pon, chule akhuina ding manchah umtave lechu
kanom tave o, tin lunggel ahin nei e. Boipu hi akilompi ding
pon ah khuipeh ding kahin, mi tamtah in natoh atha aseuvin
imacha tong louva moh umhi agenthei umdan ahet lou u
ahi. Lekhabu gah simding beh umle chu o, hijongle Pakai
deitah, na thilsem ijakai hi mihemho kipana le lunglhaina
dinga lekhabu kiphongsa tobanga um ahingal in, atin ahi.
Nao pom hihen pom loupet hileh gamlah a avahvai lai phat
sungin Pathen thilsem hohin kipana thupha seiphongji
tobangin ajajin ahi. Nisa vah emselho amuji tengle, "Pathen,
na chapan 'vana kapan mipha leh migilou ho chunga vana
kapan nisa asatsah jin' tia anasei chu adihtave. Koimacha
deichom deh naneipon, Nang tobangin kaloi le kamelma ho
jeng jong kibang chet a lungsetna kanei got ding ahi" atijin
ahi.
Chunga leng vacha hoitah tah ho amu in, agamgin ngei hou
aja in, aw nangho chung leng vachate ho, na kipa
chungchon uve! Keijong nangho tobanga kipah tah a Pathen
vahchoi ding kahi lou ham? Hichu Jesu Christa deidan
ahingal in. Aw Pathen, chunga leng vachaho kagah vetji
teng bu atu hih un, at jong a-at hih un, nangin niseh a aneh
dingu an napejin, hiche vachaho sanga nei ngailut joh ahi,
atijie. Mihingho mulou dinga pahcha hoitahtah amuji teng,
"Ahi ngeije Pakai, Solomon jengjong anei jouse toh
aloupipena akivon jongle hiche Molhoi pahcha jengjong
aphah lou ahi. Hiche Molhoi pahcha ho jengin jong pat
akheh pouvin, chule pon jong akhong pouve. Mihing
khutsoh pat ho sanga loupi jon najemin ahi. Hiche
pahchaho hi nei ngailutna sulangho ahiuve. Hiche jeh
tahchun aw Pakai, tua ka ah jinglai ka pon ah jonghi kasit
lou ding, lunglhai mona ajong kaneilou beh ding ahi" tin
atekah peh e.
Nipi noija agamlen hung kilekit thachol lheh jengchu buh
koma twitheng tuitah chu agah donji tengle, "Aw Hepa,
hilaija joutwitheng dam hi heicha hi atuitave! Hiche jeng
jonghi leiset thil bou ahinalaijin, ka Pakai Jesu, Na twikhug a
hinna twilong chu itobang loma atuita dem!" tiho angaiton,
thilsem kilom tahtah hon Pathen thu seiji tobangin ahejin
ahi.
Huitheng don dinga achapa toh avadoh jihon teng, "Aw
Pakai, naosen deium tah eipepa hiche kachapa chonsetna
neilou, lungmong sela ka opma beh hithet hi hung vetemin.
Ka Pakai Jesun, Nangho chapangho tobanga naum lou uleh
vangam nalo loudiu, ti nangin vang hotna leh kimudana mun
holeh then louna hoa kikangse din nei dei ngalin, hiche
chapang anu angsunga lungmong sela aum bangin, nangma
angsungah tonsotna kicholdo ding kahi e. Chuche phat
tengle kipana akhon umlouvin kipah jing tange, tin aki
ngaito jin, itiham komle houin khel khela taona man anom
mama jie. Aw mipi sang tampi Pathen masanga athu
ngailha ho akipah theina diuve. A ban hou jah a Pathen
vahchoi ding ahiuve. Houin dah gin hobeh kijapha jileh o...
atin A Cross phunga chun dilsun Pathen komah taona
mangin a lhagao alhan jin ahi.
GENEVIEVE NU NGAINA LUNGTHIM
Anucha lhonin kum khat sung chu gammang lah'a avahvai
lhon tan, thingjung gop leh gamlah theiga ho le sajuh
noitwija bou kivah ahihon vangin Dolreich chu chapang
deium le melphatah in ahung khangdoh e. Lamjot dan
ahung kithem chuh pantan, anun, "Anu chomcha potdoh
ding, anu hungvah pai ding.." tihoa ahoujing jeh in nikhat
chu Dolreich in kichen beh louvin, "anu" tichu ahin tithei tan,
anu akipah lheh jenge.
Chutobang chun ol olin thil minho ahung kihil tou peh
lhonin, gamlah achun akipui vel lejin, pahcha chichomchom
le arong minho, vacha jatchomchom minho ahilpeh in ahi.
Anun ahoulim peh in, achapan pao ahevah mama jengin
ahi. Vachan anehji theiga hohi chavang tengleh anucha
lhonin akhol khomji lhonin, phalbi buh lhahlai leh vacha
nehding ima aumlou phat leh buh polama chun vachaho chu
nehding apeji lhonin, eisuna louding ahiuve ti he in vacha ho
jengjong chun ngam tah in ane anejiuvin, alengkou lah
pouva atou jiuvin, akhut uva thil beh ho jengjong chu akichu
lahlah jengun ahi.
Alungthim in hepha nai ponte ti akichat jeh in Genevieve in
achapa chu Pathen thu ahil khapoi. Nikhat taona amanlai in
achapan, "Heno, Juhpi le keila neihou hon pon, i-atileh
khatvei komkomleh mi houpi tobanga paoji nahim? Koiham
nahouji chu?" tin adongin, anun jong Pathen van le leiset
sempa le achingtup Pathen hatchungnung umthu ama
hetthei dolin aseipeh tan ahi. Dolreich in, "Heno, kenvang
hilaija pahcha ho, vachaho, thing le go hojouse nangma
sem ahi kanati ahi. Hiche ahsi khelpeh achu nangtoh Juhpi
toh ken Pathen inei uham? Vachaho asem ahile vachaho
banga alha a lengthei hinte na? Buhbang hojeng jong asem
sohkei ham?" atin adong tan, anun jong kichen tah in
Pathen thu chu ahil tan ahi.
Jingkah khat chu Dolreich in anu komah, "Heno, ken ipiham
khat kamun gave hite o?" atin lingbuh lah achun agalut lhon
tan, "Heno, gah vete hichekhu namu em?" atin anun, "I
kamui, vachabuh ahije. Einin buh inei tobanga hi vacha
honjong buh anei u ahi. Api jong abuh chunga aopme namu
em?" tin adonbut in, Dolreich in, "Eiih! Eive e..! Ehei....
alengdoh taije..." tin athanom lheh e. Chun anun, "Boipu,
gahve temin ipi namu em?" atin achapan jong agah vetleh
vachanou san dildel amu in, hichun, "Heno, nangin jong
hungve temin lungset aum naove. Akeuseh a hitia aumjeng
uhi gilkel leh dapsa a thijeng lou diu ham?" tin anu adong in,
anun, "Thi pouvinte, Pathenin thil ijakai apoimo hojouse
abolpeh ji ahi. Dap asah tenguleh apin alha noija aopkhum
ji ahi" atin, hiche laitah chun apin anoute ading an ahin
pohpeh in, anouten akam uh ana kasausau un, apin an apoh
chu aban banin ape e. Dolreich in avet nom lheh in, "Thil
kidangtah ahi" tin akoudoh hel e. Anun, "Boipu, Pathenin
chung leng vachaho avetkol banga eini nucha jong ei vetkol
ahi" tin mitlhi theh pumin ahiltan ahi.
Hichea kon chun tao dan le Pathen koma kipathu seidan ho
ahilpan tan, Dolreich in, "I atileh heno, pahcha mumho hi
Pathenin jan kah le ana pahlhah sahjia, rong hoitahtah ana
nuji ham?" tin adongin, anun nui heuvin, "Hiche tobang chu
Pathen in achom choma thil abol ngaipoi, Pathen chu thil
jouse bolthei ahijeh in, thil jouse hi thakhat a abolsoh
jengthei ahi. Hijeng jongle athilsem jouse ah thil boltheina
neocha cheh apen, amaho chu hung muma, chuteng hung
pahdoh ji ahiuve. Hui hojong angaikhoh phatleh ahin
nunsah jengji ahi" atin adonbut e. Nikhat jong pahcha buh
lah'a Dolreich taona amanlai anun aga tohdoh in, achapan
jong anu bol bangin aban ajah in vanlam dah komin, "Aw
Pakai, kanu le Sajuhpi nasem hi kakipah e. Theiga tui
tahtah nasemho jeh in kakipah e. Nisalum neipeh jong
kakipah e. Khothim phat itih phat komkom hamle lhavah
neipen kakipah e" tin ana taovin ahi.
Genevieve chu nui komin mitlhi long pumin agah kimusah
jeng nompon, alungthim in hitobangin ataovin, "Aw Pakai, ka
vahvaina le ka lhahsapna ho hephalouva hitobang nakona
kipathu seina je hedinga kachapa nana kaihoi hi nakoma
kipathu avelin kahin seije" tin kipathu aseije.
Dolreich chu anun thingdo holeh pahcha hoa jong misuna
thei le theilou chu ahilpeh in, theiga neh ngailou hojong ahil
in, lhakhai kichat aumdan ahil jouvin olin aga tohkhah sah
in ahile seikit ngailouvin akichat umdan chu ahetan ahi.
Anun, "Pathen in thil phalou ahot dan, chule nu thu pathu
ngailou hohi ahot mama jeng le thil kichat umpen hicheho
sanga kichat umjo ahi" tin ahil in ahi. Lhakhai kadehsah chu
phat chomcha adinga ahin, chonset jeh ahile tonsotna ding
gotna ahidan ho aseipeh in, Pahchaho jengjong ahoina
jouseu hi aphasohkei ahilou bangin eiho jong thil ibolnom
houle iki thanopna hou hi aphasoh kei hikhel khellou ahi tiho
ahilin ahi.
GENEVIEVE IN KELNGOI VUN ASIL
Phalbi ahunghi tengle phalbi sunga setheilou jat ipi thei thei
ham le sega hohi anucha lhonin aloh khom lhonin, buh
sungah akoikhom jilhon e. Phalbi sunga Sajuhpi neh din kol
kahlah a hampa atui chi domho chu aphougop jilhon in, buh
sunga chun asekhom jilhone. Hijongle Genevieve lungdona
penchu pon aneilou chu ahi. A sangkhol neisun jong chu
asegamtan, aset tilin a ehna hochu gam baha guijin
akhuijin, hijongle ahung ngot tahtah phat in ipi loa phachom
ahitapoi. Dolreich in anu koma, "Heno, Pathenin ei lungset
behseh u hinte. Thil ijakai in setlam amano jengtan, leiset
jong hi seding bangin akilang tai" atin ahile anun, "Boi, chuti
ponte. Boipu, Pathen ingaisah poule itihlai ajong lungset jing
Pathen ahi. Leiset thil hovang khatcha beh jon aumden ding
aumpoi" atijin ahi.
Achapa jong kum li ahilai in Ngei in aneh moh kelngoi vun
alip peh in, sangkhol tobangin akhui pum peh in, dapsa a
aumlouna din aki ah sah in ahi. Genevieve lungdong in, "Ka
sangkholse abehna ding ponse hal themkhat beh jong ka
ngaicha tave o" ati vungvung jenge. Nikhat hi Dolreich in,
"Heno, Juhpi mul kilheh dan le apul dan neiseipeh tan,
phalbi phat leh aki tomlumna ding mul satah akesahji in
naseijin, hiche jeh a chu Pathenin Sajuhpi alungset tobanga
eilungset thouvin, phalbi a na ki-ah ding sangkhol ahin peh
jeng louding ham?" atin ahileh anun achapa chu mitlhi
vachut chut in akolin, "Boipu, na seidih lheh jenge. Pathenin
adap phat leh kasil ding sangkhol eipeh ding ahi. Eipe hih
jongle achunga kalung phamo louding, ajehchu Pathenin
eihoa dinga thil phalou abol ngailou jeh ahi" tin adonbut in
alungthim in themmo akisa lheh jengjin ahi.
Nikhat chu umhal'a Juhpi noitwi chu adomin, thingkang
khaotah hi tenggol in amang in buh akona gamla chedoh
lou din achapa chu availhah in, ama gamla thimtah a sega
loh din apotdoh tai.
Lhanga akaltou peh in, lhangvum alhun tou kona hin
akicholdo in, sajuh noitwi apoh chu themcha agah donin,
hilai tah chun Ngeichal lenpi khat hin lhang panga chun
Kelngoi khat ahin lhaipi choi choi jengin, Ngei chal chun
Genevieve amu phat chun lahlo sadeu hintin, a salong poh
chu ajammang pi gotan, hiche phat chun Genevieve in a
tenggol choi chu alamle jengin ahileh Ngei chu alhaimang
tan, kelngoi chu alungset in akam akehpeh in Sajuh noitwi
chu themcha agah donsah in hijongle Kelngoi chu ana
thiman tan ahi.
Kelngoi long chu lungset tah in ajut velin, alunggel achun,
"Hinga na umpet hinmu man leng chu kabuh lamah pui ing
katin, Boipun hin lop mama dinga. Boipu apate kelngoi hon
holah'a khat nahi em le? Anahin lang dama kimuto hilehen
paothei bang hilechun thudoh nom tampi kanei ahiset toh.
Boipupa chu gal gama kona damsela hung vailhung hinam?
Keima aji Genevieve hi eihet jing nalai em? Ka chunga
lunghang jing nalai em? Themmona bei kahi hi ahetdoh tah
em? Mi haosaho khosah dana khosa jing nalai em? Keini
nuchan vang thingjung le thingdo nem leh theiga ho nen
kahing ham ham lhone. Na tahsa lumdanin na lhatna mun
hi agamla poi ti ahetthei jengin, hilaija konin mihemho
chenna kho agamla poi ti ahetthei jengin" tin angaiton ahi.
A chapa toh mihingho chenna kho galut a, anu le apate
gama chejeng ding chu anom thut jengin, anu le apa koma
nomtah a aumlai phat ho ahin geldoh in, amitlhi chu along
chut chut jengin, hijongle akingaito phan, hitobangin lunggel
thulhuhna asemjotan, "Ahipoi, ahithei hih e. Tha eigo ho
koma chun mihem mel mongmong mukit talou dinga
kitepna kana nei ahi tangalin, thi jeng ding kakichat jeh a
hitobang kitep lou theilou thutep chu kana bol ahitan,
imacha sonlam ding kaneilou ahi. Kana thutep banga chu ka
chelhahpi ding ahi. Chu louvin hiche gammang lah dalha
tobang leng thutep kana neina mini teni chun thina atolo
lhon maithei ding ahi. Kahinkho ei huhdohpeh ho hinkho chu
ka venbit pehding ahi. Tua ka chanmun hi Pathen gon ahin,
Pathenin keia dinga pha asah leh hilai munthip a konin
eipuidoh kit nante. Mihemho chenna gama keima tua kakile
kit ding chu thil dihlou ahitai. Eima se le pha hetna a boset
sangin hitobanga molphou tah a vahvai hi kalhen joh ding
ahi" tin.
Lhang pang gom khat hin songhem tah khat agalan, hichun
athepthei top son kelngoi vun chu alip in, aphou gon, buh
lama chun achepi tan ahi. Dolreich in kidang ana salheh
jengin, "Heno, nahung lhung hah tave! tuchan hoija naga um
ham? Heno, tua nachoi chu hoija nagalah ham? Iti naga
laidoh ham? Thingphunga kona nalo ham?" anatin anun,
"Pathenin ka phalbi sangkhol dinga eipeh ahi, Boi. Pathen
koma kipathu isei ngai ding ahi" tin adonbut e. Genevieve in
a kelngoi vun amudan chu phaten achapa ahil in, genthei
um asahpen chu janthim noia meivah neilou jeh a jan sot
asah thei mama toh phat ong kah a pat kheh ding le
lekhabu sim ding aumlou chu ahi.
GENEVIEVE DAMLOUNA
Gammang noiya Genevieve te nucha vahvaina chu kum sagi
vel hel ahitan, Phalbi phat sung hi genthei um asahpen lhon
chu ahi. Phalbi khoset kumhoa chun buhsung jengjong chu
lum asadeh jilhon pon ahi. Hiche kum chu kumdang jouse
sangin phalbi chu ahadap deh in, Genevieve chu dap thoh
joulou vin adam mo lotan ahi. Aniseh in agong heihei
jengtan, Dolreich lungdong in, "Heno, namel akidang tai,
nagong cheh cheh jengin" atijie. Anun, "Boipu, ka tahsa
damlou jeh ahi. Tumasanga na damlou chu nahet nalai em?
Kho lum lai jenga jong dap nasah mama jichu. Polama
vadoh nanop mama jenga ahia potdoh ngapcha louva nalup
jengji chu.. Chutobanga chu um kahitai. Boipu, kei chu thi
ding kahitan, hijongle lung himo hih beh in aw" tin adonbut
e.
Dolreich in, "Heno, 'thi' tia nasei chu ipi naseina ham?" tin
adongin, anun, "thi chu thou kit talou dinga ihmu hi ahi. Thi
iti tengle imacha khomuna anei tapouvin, thil ging thei
hojong aja tapouve. Tumasanga vacha thi chu nahet nalai
em? Imacha nethei talouva leng jong lengthei talou chu. Ni
ijat ham jouvin ahung ui jin amon tan, leiset asoh tai. Hiche
tobanga chu mihem hojong hi phatsot teng leh kithi jiji ahi"
tin adonbut in ahi.
Dolreich in, "Heno, heno, nang na thi jeng ding ham?
Chutobanga na thi ding chu kanom hih e. Heno, thi da mai
in" atin kakap doh jengin ahi. Anun akoijin, "Boi, lungkham
hih beh in tia kaseipeh chu 'lungkham hih in' katichu 'tija hih
in' tia kaseina ahi. Hinna leh thina chu kei khutna um
hilouvin, thi chu Pathen thilgon ahi" tin agah lhamon in,
achapan, "Heno, thina ana sem Pathen chu aphalou hinte.
Pathen hileng vachanou thi jeng ding jong kaphal lou din
hija, nang thi divang kaphal lou hel ding ahi" atin ahi.
Anun, "Boipu, chuti ahipoi. Pathenin jong athilsem hinna
neijouse hi alungset cheh ahi. Hitobang in tekahna sem hite.
Ka sangkhol lui chu asetan, ka ah theitapoi. Pathenin
kelngoi vun thah eipen, ka sangkhol lui chu ka paimang in,
hiche sanga phajo le lumjo ka ahtan ahi. Hiche tobang chun
Pathenin ileiset tahsa monthei hi pha asah phat phatleh ei
sutlhah peh a, van lama akoma sangkhol hoitah tah mon
thei talouvin ilhagao hingjing chu avonji ahi. Phalbi lai
sangin nipi lai phat anomjoi tin vangam nopdan leh hoidan
chu leiset thil hoipen hotoh jong tekah thei ahipoi. Migilou
khatcha beh jong aumpon, kipahtah in akhosauvin, dap jong
ahepha tapouvin, koima jong athi kit tapouve. Leisetna
michonpha ho lhagao chu Pathenin apuitou jie" tin ahil peh
in ahi.
Dolreich in, "Chutobang chu ahileh heno, keijong vangama
che chu kanome. Pon beija gamsa tobanga hitia hinkho
manjing chu kanom tapoi. Sangkhol thah neina din hiche
leiset tahsa hi paimang kanomtai. Kithi jeng henlang tahsa
sangkhol thah a hitobang gam nomtah a nangtoh Pathen
koma umjing chu kanomlheh jenge" atin ahileh anun, "Boipu,
chutobang chu thil hithei lou ahi. Pathen in phattep alhin
masanga eima kitha kiti chu Pathenin pha asah lou ahi.
Nang hi chapang kumlhom cha nahi nalaijin, Pathenin leiset
a thilpha tampi hinbol din nadei nalaije. Pha asah phatphat
leh ahunglah jengding ahi. Kahin vailhahna ding thu hi
phaten ana ngaijin, kathi phatleh neihin houpi jong lechun ka
paothei tah louding, ka dip hinkhoi jong lechun ka sou phut
umtaponte. Ka tahsa vot dildel tantin, hijongle ka koma
umjing inlang, vacha thi namu bangin ni ijat ham jouleh ka
tahsa hi hung ui pantante. Chutengleh athi mong mong kahi
ti nahin hetchet ding, buh pam songpi koma leisai lah akhun
katahsa kilang louva nahin vui ding ahi. Chuteng ka tenggol
khaopen hi choijin lang, tumasang Pathenin kelngoi vun
eina pehna lhanglam jonin chen, niso na lam jeng jonin lang,
nithum tobang nache jou tengleh mihem sang tampi chenna
phaicham nomtah galhung tannate" tin availhah in ahi.
Dolreich in, "Mihem sang tampi umham? Ken mihem chu
nang le kei bep bou ham kati ahi. I atileh masanga
neiseipeh lou ham? Mihem sang tampi umna chu kenga
gachea galhun jengding ahi" atin, anun, "Boi, seiding katijat
jeh a kaseipeh lou nahi. Hiche mihem sangtampi ho miho
chun gamsa ho tha dinga inucha hona hi eina nomangu ahi.
Tha ding eina got u ahi" tin adonbut in, Dolreich in, "hitobang
hochu hiuvam miphalou tia n

Thursday, January 19, 2017

MANIPUR GAMSUNG'A KUKI TELAH A PACHAN NA MU MASAPEN HO

1.Matric pass masapen - Pu.Tongngul Gangte.
2.BA pas masapn - Pu.Thangkhopao Kipgen.
3.MA pas masapn - Pu.Holkhomang Haokip.
4.MBBS pas masapn - Dr.V.Vungkhokham.
5.I.P.S. masapen - Pu.Thangkhochon Misao.
6.I.A.S masapen - Mr.Kaikhokam Kipgen.
7.I.R.S masapen - Mr.H.vumkhothang.
8.I.R.S (Numei) masapen - Miss T.Thanghming.
9.M.P.S (Numei) masapen - Miss.Achin Haokip.
10.M.T.H masapen - Rev.Mangkhosat Kipgen.
11.M.Th (Numei) masapen - Miss.Helam Singsit.
12.M.T.H.MIS. Jou masapen - Rev S.primVphei.
13.SENIOR Scientist masapen -  Dr.Lenchinthang Shoute.
14.M.S.C. (Agri) masapn - Mr. S.N.Guite.
15.Th.D. masapen - Dr.Kaikhohen Kipgen.

Tuesday, January 17, 2017

ANKAM LOMKHAT



        ANKAM LOMKHAT
                 (Fiction)

By : M. Lalcha Haokip
-----------------------------

Thangboi hi aneo a konna Pathen ging jing gollhang khat ahina ban ah mikitah leh mikineosah tah khat ahi. Nikhat college kikhen khen in thinglhang langa kon anun mechoh nadia sum ahinthot toh lhonin kailhanga me cho dingin ache tan ahi.

Aman jong thil ijakai ahin choh soh phat in ahung phei a ahileh lam pama these khat in,
ANKAM LOMKHAT seseh ana toupi chu ahin mu doh tan ahi. Aman jong ahung pheiyin alungthim ah khotona adim jeh chun choh peh tei ding lung agel tan ahi.

ANKAM LOMKHAT chu aven ahileh sun a chungtoni ahahsat jeh chun agop kon ahitan, chuleh akoma tou tehsepi maiso chu aven ahileh lunggim na leh lhasetna maiso aput chu gomlamtah in ahedoh theiyin ahi. Hiti chun aman jong tehsepi chu alunggimnaho het doh tei ding agut jeh chun,
ANKAM LOMKHAT chu achoh peh in chuleh akoma hotel a chun apuilut in cha adonsah tan ahi.

Tehsepi : Katu, kakipah val e napi nakhoto najal a ANKAM LOMKHAT min adei tah lou neichoh peh najal in.

Thangboi : Hepi, kei jong kakipah e nang chunga thilpha kabol thei jal in Pathen kathangvah e.

Hiti chun kihoulim toh table chunga cha chu adon lhonin, Thangboi in aven ahileh tehsepi chadon dan leh nehthei nehdan a kon chun ni ijat ham khat bu aneh lou dan kichen tah in ahe doh theiyin ahi. Aman jong ANKAM LOMKHAT bou sun nisat noiya atoupi chuleh achadon dan leh aneh thei nehdan a konin ni ijat ham khat bu aneh lou dan ahet chet jeh chun, seidoh theilou boina anei khat tou hinte tin thudoh anei tan ahi.

Thangboi : Hepi, ahipoi ipi tileh nang hibang tehse ta a, sun hibang nisat noiya ANKAM LOMKHAT bou natoupi ham? Natu nacha chuleh na insungmi khatbeh umlou ham?

Tehsepi : ( Acha khon kangcha table chunga ahinkoi, amit a konna kitim joulou mitlhi hung longlha pan ta) Katu, nathu hindoh hi adonbut ji jong kahepoi....

( Asei ding sei chai manlouva anuh hung bing pan, mitlhi long lha jeng)

Thangboi : ( Vejou lou a ama jong amitlhi hungput) Hepi, ipi ham naboina seiyin natute lah a atahpen bangin nei gel in lang seiyin.

Tehsepi : Boi, kagenthei kahahsat naho lhutna ding umlou hitam tia kana gel jing laiyin, Pathenin keiya ding mong monga nahin sol ahi ti kicheh tah in kamu  doh e.

( Mit a kon hung longlha amaiya mitlhiho chu akhut jiet langa ahin kitheh)

Boi, masanga insung nomsa tah a kana chen u ahin, tua hitobang kathilto ho hi toh dia jong kana gel phah lou hel ahi. Napu hi gal hangsan tah anahin ahi. Chuleh Japan gal laiya chu sapkangte sat a jong  ana pang peh ahi. Leiset gallen nina kichai kum som(10) jou a kahung kichen lhon ahi.

Chapa changkhatseh bou kanei lhon ahin, sangkhat jako somgup leh nga(1965) kum chun mizo gal anahat jeh chun, agollhan a kon gal a hangsan mi ahijeh chun mizo gal sat ding in kei leh kachapa kum 15 bep chu ina dalhah lhon a ana kalsong ahi.

Hinlah vangsetpi'n hiche gal a chun ahung thitan, ken jong genthei tin cheng thoh pum pumin kacha chu kahin sin in ahi. Pathen jallin sorkar natoh ahinkimu naban ah ji le cha ahin nei tan ahi. Kum ni kum thum chu koima otcha louvin kana incheng khom un hinlah....

(Asei ding sei lha theilouva kap lha jeng)

Thangboi : ( Amaiya mitlhi akithe pum puma) Hepi, lungset tah in aban neiseipeh o ?

Tehsepi : Kamounu lungthim phatmo jeh in, kei dalhah a munchoma chen tei nading lungthim jeh in, kahi nalou beh beh in eina ngoh ji in, chomkhat jouvin nei le gou jouse akipoh doh un kachangin eina dalhah tauve. Hijeh a min ahonsunga ANKAM LOMKHAT lomni eipeh ji ho hi kailhanga kahung joh ji ahi.

Thangboi : Ahileh hepi, tua kipat keiho koma hung um jeng kom o?

Tehsepi : Henge katu kakipah e.

Hiti chun nilhah langma ahitah jeh chun kho jong ahung jing pai pai tan, amani jong cha adon chai lhon toh lhonin che doh dingin ading doh lhon tan ahi.

Thangboi : Hepi, pam langa neina ngah ta o? Ken ineh man lhon kahin peh ding ahi.

Tehsepi : Henge boi...

Thangboi in jong chadon man leh nehthei man ahin peh chai chaiyin kipah tah in ahungpot doh in ahileh, tehsepi chu aholmo tan ahi. Phatsotpi akim vel lah holna thei thei ahol in, amu lou beh phat in lunglha dai tah in in lam ajon tan ahi.

Jingkho ahungvah paiyin aman jong tehsepi'n ANKAM LOMKHAT ajohna mun chu ajon paiyin, agavet a ahileh amu mong mong tapon ahi.
Hiti chun niseh le atouna mun chu aga ven ji in, hinlah ahung mong mong tapon ahi. Akoma touho chu adongin ahileh koiman achena mun leh aumna mun ahepha povin ahi.

Phat leh nikho ahung chal in jankhat Thangboi in jong Bible asim chai chaiyin jan choldo dingin jalkhun ajon tan ahi. Phalbi jandap ahijeh chun amoh ihmut lhah theipon, chomkhat jouvin ama jong la ngaitoh akop leh nah nah in ahung ihmu lhan ahi.

Chomkaht jouvin amang tobang, atah tobangin phat masa a kailhanga ANKAM LOMKHAT anajoh tehsepi chu ahin mu tan ahi.

Thangboi : Hepi, nang kana hol hol jeng ahi. Ipi dia chadon man leh nethei man kana peh kah a neina dalhah ham?

(Amang manga amai mitlh'n achup)

Tehsepi : Boi, leiset a nathilpha bolho vangam nasan ding atame. Ven ! Hiche in hi nanga dia kana sah ahitai. Leiset khol jinnaho nahin chai chai  teng kei koma leiset gimnaho dalha a nahung ding kana nga jing ding ahi.
-----------------------------

Moral :

● Thulpha bolna lamah chimtih neilouvin umuhite, ilhahdah louvule aphatcha ilo dingu ahi.(Gal 6:9)