Monday, January 23, 2017

VAIGEI KHAN NATE

                                                 
[Moral Story]

By: Sanggun Haokip


Masanglaiyin khokhat’a hin gollhang khat aumin amachu genthei tah’in anu tobou ana chenglhon’e. Khonung khankho ding gelnan anun genthei tah’in mikom’a sum-le-pai bat’in anala jin hitichun achapa hi gamchom’a lekha anasim sah’e. Anuhin  hiche gollhangpa ding gelnan atamjon an angol’in chule kichol tih neilouvin naa anatong jing’e. Hinlah achapan anu gentheina ho ahetpeh pon anun sum athotji hojong nopsahna ngen’in amang jing’e. Anun khatvei kom kom leh sum athot joulouna kom jong ana um jing’e.


Phat le nikho jong achen hitichun gollhangpa jong suty ahung potdoh tai. Ahunglhun’in ima dang jong seilouvin anu kom’a chun “I-bol’aneihin thot khahlou ham?” tin vohdin ago paitan, hichun anun “Boi, nanu keiman kacha nangma genthei ding kanompoi. Hinlah alah nading kahetlou joh ahi nei hethem’in” ati. Hichun achapa jong lunghang tah’in apotdohtai. Hiche gollhangpa hin phat tin’in ju-le-sa anen aki ngolsah’in inlam-loulam helouvin aum’in chule jingkah jong athou khapon anu kom’a adei dei akisei ji’e.


Hitichun hiche gollhangpa jong a suty ahung kichai kit tan ahileh ache nading jong ahung lhing kit tai. Hijeh hin aman aloiho toh party bolding atin anu kom’a, “Sum 5000 nilhah kah’a nei nahol peh’in” ati. Chuin anunjong, “Boi, nache nading kilungdong keiya tua sum hoiya kalah ding ham? Kenla ima kaneipon, chule mikom’a thum ding la nalekha sim nah’a bat’a kila ngen ahin, koiman la eipeh nom tapon!” atin ahi. Chuin achapan, “Ken ima kahepoi! Nilhah le sumchu neipeh tei tei ding ahi. Namu louleh nakijep nading mol ana kikoiyin” atin apotdoh tai. Nilhah inn ahunglhung’in anu kom’a sum athum’in ahileh anunjong, “Boi, nasum thum chu kamu joulou jeh’in ngaidam kathum’e. Ahin naseima bang’in kaki jepna din hiche mol hi kakikoiye, nei jeptan” ati.

 Hichun amanjong jepding agotan, chuin anun jong, “Boi, neijep masang’in thilkhat kasei nom’e! Hoilai jepdi neiti ham? Kalu la nang khankho ding kagelna leh nangdia nisa kathohna ahin, kakhut la nang khankho ding gelna’a kichol tih neilouva nasen apat tuni chan’a kahin man jing ahin, kanung langla na neolaiya nang natoh pum’a kana pohna ahin, ka-ang la phalbi hihen kaalen hijongle thousi-vaisi chule huise-gose lah’a kon’a kana huidohna ahin hoilai jep ding neiti ham?” ati. Hichun achapa jong alunghang aval’in anu ason lhun apotdoh kit tai. Amajong akigel leh jachat le lunghan nan adimtai.

 Ajing’in amajong chedin akigotan aloipa ahung’in maicham asem uve. Anun maicham achun achapa jah’a hitin ana vailhah’in, “Kachapa! Boi, hung vangphan lang nanu kagenthei nahi nei hetpeh’in, chule tua nahung kile teng leh service khat beh hinjihdoh tei tei inlang, lunggel genthei tah nanu keima hinkho hi hin kilesah’in” tin lonlhi pum’in availhah’in chule availhah nan chasan ahin om’in ahileh bongnoi ahilou jehchun adonpeh tapoi Hichun aloipan,”Golpa, chasan hibang atuiya ibol’a nadulou ham?” atileh amajong ajah achan apot akimat’in ache paitai.


Amajong aumna agalhung’in akigel leh anu abolna hochu akisih’in chule anun ache kon’a availhah nachu ageldoh’in aman jong alungthim’in “Kanun chubang genthei tah’a eihin boipi’a ken ima kana hepoi” atin akisih lheh tai. Chuin amanjong,”Kanu kabolna hi ngaidam jou hoi kahi tapoi! Ahin aman eivailhahna hi molso ing kating, chule inlam’a che ingting ngaidam gathum tang’e” tin akigel lhatai. Hijehchun amanjong service ahin jih le len ahile ahinjih dohtai.


Phat chomkhat jouvin anatohna a join in chule suty jong akilah’in inlang’a ahungdoh’in anu kom’a ngaidam thumna din dilsil/ponsil ahin chohpeh’e. Khosung ahunglhun’in gal apat a inn’u avetleh mi tamtah ana kikhop chu amun aman jong alung’a “Kanu hin service kamu hi ahet’a mi ana khop hinte” tin kipah tah’in inn ahin jon’e. Inn ahunglhun’in aloipa bouvin kelkot’a ana lamto chu amu phat’in anu athi ahidan ahin hedoh’in inn alut nom tapoi. Aloipan adasa san aga puilut’in ahileh insung lut talouvin leitol achun akap den tai. Akaana awcheng,”Heno, i-bol’a nalup ham? Hung thouvin! Kache ding kon’a nei vailhahna namil hitam? Service hinmu inlang hungdoh’in, nahungteng kelkot phung’a kana nga ding nahi….. neiti hilou ham? I-bol’a nalupna’a neina nga a tongdon theilouva khulsin samang najal hitam?

Heno, nachung’a kana chonna jouse hi nei ngaidam joulou ding kahen, hijehchun na ngaidam kachan nadi’a nei vailhahna kajuiya chule hiche ponsil hi nangkom’a ngaidam thum naleh thilpeh di’a kahin choi ahin, tuni’a lhahna ponsil joh’a Kaman ding hitam? Heno! Khatvei beh hijongle hungthou inlang na ngaidamna nei hung chan’o….. Heno! Heno! Heno!” tin akap’in aloipan iti alhep vang’in abi thei tapoi.


Mun gamlha tah’a pat hung ahijeh’in agilkel le dangchah ding jehchun an anehsah un chule cha adon din ape un ahileh bongnoi ahahin, amanjong “Chasan neipe un” atin aloipan jong “Golpa, chasan atuipen’e na?” ati.

 Chuin amanjong anun vailhahna’a chasan anapeh’a adonlou chu ageldoh kit’in aka pum’in,”Heno, hung inlang nakhut’a kadon din chasan neihin choipehtan. Nachapa kahung’e! I-bol’a kakouna aw najahlou ham?” ati. Khonung’in amanjong aloipa kom’a anu thidan thu adong’in ahileh aloipan,”Masang’a sum nathum’a nasot lhuhna chu adoulel’a kijen nading sum lahna ding ahet hih’a thoh thoh jengleh damjou talouva thi ahitai”. Amajong akisih val’in akap kap jeng’in ahijeng vang’in phat le nikho ana kikhel tan avaigei chu ana hitai. Khonung’in amanjong ajochan’in Chunnu le Jopan achate angailut dan leh amani lungset’a jabol ding thu ana hil lhangsam le’e.


Sopi, tunia nangle kenjong inu-le-ipa iti ibol em? Hiche gollhangpa tobang ihi khah ule hung kile hei loi ute. Inu le Ipa athinungle athisa chung’a ika kaa sang’in adamlai nikho lhon’in jabol ute.

Thuchih’in “Imit’a imu Pathen chu inule-ipa ahi” ati. Ajole VAIGEI KHAN NATE….. ati.


No comments:

Post a Comment