ABULKIPATNA
THE BEGGINNING OF THE KUKI GENERATION HISTORY & NEWTESTAMENT
KUKI KHANGGUI THUSIM LE THUNUNTHAH
ABULKIPANA
FIRST EDITION:-
Copy rights: C.S. Mate (Yokhanan Nakhum) All Rights Reserved No part of this book may be reproduced in any form without obtaining written permission.
Historical and biblical Research by:- C.S. Mate (Yokhanan Nakhum)
Computer Typing: Syed Sulthan
Printed by: Maniam Computers
Eldams Road, Chennai
THU MAKAI:-
Amasapen in hichi lekhabu semdoh thei na dinga phat pha ei pea hat chungnung Abraham pathen chu loupi na chang ta han.
Hichi lekhabu in a adoi le atup thupi pen chu ahi leh, bible sung thugil milham bible lamjil na le het gil na nei lou hon abul le aki patna ihet khen them lou hou het khen na ding chuleh ipi kisei na ahi het lou a phamo tampi aumin hichi ho lah a chu apoimo diu diu tham khat hilchien ding dei na jeh a hichi lekhabu hi hung kisun ahi ajeh chu koi tabang minu mipa khat in acha phat ding le acha in pathen thu ahet gil ding dei jeh in bible simgun dingin Bible colledge ah asol nuom in hinlah ganthei hah sat na ho jeh in koima pou in acha phat ding leh acha in pathen thu ahet gil ding dei jong leh bible simgun dingin bible colledge ah a moh sol jou poi.
Hijeh chun bible sung thu het gil na nei lou te insung chu aki buoi jep tei in ahi. Chutima bang chun ijat inam sungu va buoi na um ho le phung le changa iki khen tel nahou jouse jong hi bible sung thugil ihet lou jeh u ahi kati nom e. Ajeh chu kuki chate ijat inam sungu ihung buoi kipat nau leh phung le changa ina kikhen pat na hou jouse hi hothu (Religion) jeh ahi.
Chuleh iki nung siemphat kit na dingu jong hi houthu (Religion) ma ma ahi kit leu e. Hijeh chun hichi lekhabu neo cha akon na hi bible sung thugil ho ihet uva chuleh pathen thudih tah dungjui a eima eima insung cheh in kisiem phat na a inei diu dei sah na jeh a hichi lekhabu neocha hi ganthei hahsa pum pum a chule ijat inam sungu kisemphat ding deisah jala hung kisun ahi.
Ajeh chu bible sungthu gil ho ihet uva chule pathen tudih tah ho dung jui a eima eima insung cheh in kisem phat na inei tengu leh ijat inam sungu va buoi na um ho le phung le changa iki khen tel na hou jouse hi achom louva hung mang ding ahi ti kaki nem e.
Ahinlah hetding khat chu houthu (Religion) akisei teng houthu (Religion) bou akisei thei poi ajeh chu bible hi phatah a isima hileh Houthu tichu pathen thu leh politics hi aki lhon khom in akikhen thei poi. Ajeh chu pathen hi khat seh bou ahin hichu lei le van sempa hatchungnung Abraham pathen bou seh ahi, Hijeh chun pathen khat seh bou hi ipiti hou ding ham ti hi bible dung jui a aki sei teng leh jat le na hi na politics angai tei tei in ahi. Hiti ahijeh chun bible sung thugil ho leh pathen thubul kipat na ho bou het ding hi lou in, ijat le inam hina (Nation) jong abul le aki pat na jong het angai in ahi. Ajeh chu jat le nam hina chule sakho chukit leh chondan khandan (Custom & Culture) hi vannoi pumpia mihem jousen eima eima jat le nam hina dung jui cheh in eima eima chondan le sakho chuleh khanggui thusim inei soh kei un ahi.
Ahinla ei kuki chate hi ikhanggui thusimu aki sut teng indo-china khul chan gei bou iki sut thei un chukit leh phung le changing iki khen kit uvin hiti chun eima eima phung gui dung jui cheh ah ikhanggui u iki sut kit tengu jong leh indo-china khul changei chubou iki sut thei soh kei uvin, indo-china khul masang thusim ho chu koi ma in kichien tah in iki sut thei tapou vin ahi. Hinlah keiman kasei nuom chu ahileh indo-china khul achun mihiem aki sem pon, chuleh mihiem kisem na (Human being factory) jong aum poi ti hi ihet cheh dingu tahsen aum in ahi.
Ahileh ipu ipa te uvin indo-china khul ana bel masang uva chu hoilai a hung kipan hiu ham chuleh hoi lai a hung kon doh hiu ham chukitleh itabang sakho le chondan ana jui uham tihi khol chil na akinei in ahi leh, pu le pa te ho chun masanglai a indo-china khul ana bel masangu thusim ho chu abon in bible le tonthubu ho a kon in kichien tah in aki mu in ahi.
Pu le pa masa ho sakho le chondan ho chu bible le tonthubu ho dung jui a ivet na hileh ei kuki chate hi Israel chilhah lah a nam khat ihiu vin ahi. Hijeh chun Israel ihi uve kiti hin ipu ipa gam mong mong leh ijat inam ihi nau chuleh ihung kon doh nau mun dih tah ahin phong doh in ahi. Hichi chungchang thu ho hi lekhabu minthang le bible chuleh tonthubu ho khol toh na in kum gup tabang ahung lut in ahi. Ahinlah thing lhang mijouse tina vang ahipoi, ajeh chu khul a ana pansa le ana pansa lou aumin ahi. Chuleh khul ho jeng a jong chunkhul ho jeng a jong chun khul chom choma ana pansa loi aum kit in ahi, hinlah tua hichi lekhabu khanggui thusim in asei lo pen hi ahi leh, malai a Israel nam som vah mang ho lah a joseph chapate ni lah a Manasseh son le chilhah lah a jong loi khat se gamdang mihon kuki tia ana nam min vo khum hou chuleh Manasseh min jao na a kithoi na le doi sam na ana nei jing, sakholui, Israel maicham sema kithoi na mang ho chule pu chon pa chon geiya chonna dan ki bang ho chubou asei na ahi, hijeh chun koi hi jong leh hichi ho dung jui a ki he doh se se ho chu bou akol khum thei ie.
Hetding hichi lekhabu kuki khanggui thusim le thununthah abulkipatna tia ahung kiminvo lo na chu ahileh, kuki te ihungkon doh nau abulkipatna hi het lou va poimo tah khat ahijeh a ikhanggui thusim uhi mipi het dinga kahin tahlang nuom ahi, chuleh thununthah (Newtestement) jong hi huhhingna kipana thupha lekhabu ahi tia ina pom vang uvin koima abul abal hetoh, ium lou diu ka ginchat jeh a ka het kham kham ka hin tah lang nuom ahi, hijeh a chu ani gel a abul abal hetlou a poimo ahijeh a abulkipatna tia hung kiminvo ahin, hijeh chun hichi lekhabu hi nasim teng leh kalchuh lou vin bannei chan thum vei beh simlhah tei ding goin chutileh thusim chedan hi kichih tah a nahet thei ding ahi, na kalchuh le vang thusim chedan hi na het them lou ding ahi. Chuleh hichi lekhabu ABULKIPATNA tia kiminvo hi asim jousen phat chom na anei thei na dingin hatchungnung Abraham pathen in hetkhen them thei na lungthim nahin pe tau han…. Kaki pah e:-
C.S. Mate (Yokhanan Nakhum)
CONTENTS/ASUNGA THU UM HO:-
BUNG-1
THUSIM KIPATNA
CHILHAHTU DINGA GINCHAT UM HO
KUKI KIPATNA
SAVUN LEKHA JEL
SAKHO LE CHON DAN (Nam jem)
CHONDAN LE KIVAI POH DAN
MANASSEH MIN LAMNA
KHUL BEL HAT DAN
DOIBOM LE GOU BOM
BOM SUNGA UM HO
BUNG-2
ISRAEL LENG GAM NI A KI HOM KHEN (Manthah Kipatna)
SAMARIA A KIPAT MANIPUR
CHEN DAN DUNG JUI A KOUNA MIN HO
CHRISTIANITY
KHOVEL CHON DAN
JUDA LE BENJAMIN CHILHAH MANG LOU
BUNG-3
CHRISTIAN SAKHO LE THUNUNTHAH (New testament) ABUL KIPAT NA CHULEH DAN HO HUNG KI KHEL
BUNG-4
THUNUN THAH (New testament) SUNG THU CHULEH CHRISTIAN CHON DAN
BUNG-5
ZION JONDINGA KOUNA
KOUNA AW
PATHEN IN AMITHENG TE ALHEN KHOM KIT
LHEN CHOM CHATE
PATHEN IN AMITHENG, ISRAEL CHATE ALAH KHOM DING THU KIMASEI
ZION LHUNG HO
ZION MUNSANG
GAMDANG MI (Gentle) HON AJUIDING DAN
MITHENG TE
MOUPUI GOLVAH
MOUPUI GOLVAH VON
PAKAI CHENNA DING CHU ZION AHI
VANOI A ISRAEL TE KITHE CHEH NA BACK GROUND
PATHEN IN AMITHENG ISRAEL MANGTHAI TE ANUNG PUI KHOM KIT NA DING GAOTHU KISEI NA HO
BUNG-7
THU LHUHNA
THU KHUMKHA NA
Bung – 1
Khanggui thusim – 300 B.C apat, 1974. A.D
TONTHU KIPATNA
Tona pupa chilhahtu ho sulnung sutna ding ahin anoi a kisun doh tuchan geia mang thei lou melchih na um ho a kon in hetdoh thei in aume.
Melchih na le het doh thei na adang tampi ana um jong le khang asot tah jeh in atam yo thil lui ima ho chu mansah in ana um tauvin ahi, hijong leh aloupi deu deu tuchan a um na lai le kihe nalai chuleh kimang cha na lai ho chu anoi a ho hi ahiu ve:-
Gal jeh le soh chan jeh a manthah na.
Bible le tonthu bu hilchin na a kona het na.
Pemhet jeh akon na het na.
Savun lekhajel ana kinei na chung changa kona het na.
Khul bel hat jeh a kona het na le gel doh na.
Sakho le chondan kimangcha nalai ho a kon chule thempu ho phuisam na a kon na hetna.
Mannasseh minlam na a kon na hetna, hicheng hi ahiu ve.
Ei thinglhang mi lah a sapkang miching masa hon kuki a ahin minvo houhi tu lai pu le pate seina keu hi lou vin ton-thubun jong SOUTH-WEST indo china khul, masang lai a ana bel danu jong kichin tah in asei doh soh kei in ahi.
Chule chuchie khul a kona ahung pem doh uchun amasa le anukhah jong um ana hijeh un abang mun choma chiepei jong ana um un ahi chu ho lah a chu- SIAM leh SHAN gam chule BURMA gam hinchon na, kum 1830 a MANIPUR gam hung lhung ho ina hi dan u jong kichin tah in asei soh kei in ahi.
CHILHAHTU HIDINGA GINCHAT UM NAM – 4
(Chilhahtu hidinga Ginchat um nam – 4 ho chu ana veu hite)
Pu le pa te hon alung thim thahat nau a kon in, khul masanga ana um nau mun chu china kulpi ahi tin asei jui un ahi, ahin la chuchie ban chu khang asoh tah jeh in adang ima het chienna anei thei ta pouvin ahi, hijeh chun chilhahtu dingin koi nam pen ahiu jong ana he thei tapou vin ahi, chuti chun ginchat umcheh nam chom chom ana sei jui un ahi.
Tulai miching mithem kimkhat lung ngeito dan in anoi a nam len cheh nam 4 ho lah a hin nam khat pen pen chilhah ki hi tei in te tia asei jui ho chu:-
TIBETO – BURMAN
MONGOLIAN
JAPAN
CHINA – Ahiuve
Mi lung ngeito them Bang khat sei dan in tibeto burman te paova thum le nga (3 & 5) hi tuchan in aki mang nalai in chule a dang dang jong aki bang aum nah lai jeh in ama ho chilhah ki hi tei in te a tiu vin ahi.
Milung ngeito them bang khat sei dan kit in MONGOLIAN te mel put dan le pien dan chule min put dan aki lo jeh in, hiche nam mite chilhah ki hi tei inte tin a sei jui un ahi.
Mi abang khat lung ngeito dan in pu le pa te ho khul la kon na ahung pem doh lai u chun a ma ho lah ah JAPAN min po ta bang jong ana um jeh in a ma ho chilhah ki hi tei inte tin jong asei jui un ahi.
Mi abang khat in vang CHINA gamsunga pu le pa te ho ana um jeh uleh chuchie gam sunga kon a hung pemdoh ana hi jeh un ama ho chilhah ki hi tei inte tin jong asei un ahi.
Achai na in mi abang khat in vang VIETNAMIST nam lah a khat hi dingin a gel un ahi, ajeh chu goshem mut dan le thei le jah dan kilo jeh le mel put dan aki lo jeh in.
Ahin lah hi chi ho hi ginchat thu ahi soh kei jeh in het chin na mong nei aum thei deh pon ahi, ajeh chu sap miching hon namgui asut nau hihan lang chule hiche achunga isei hou nam mite hon anam gui u akisut nau hijong leh ajao pon ahi.
Chukit leh akilom deu pathen thu thiengbua akisut na mun khat beh cha ajong ajao pon ahi, chule hiche nam li (4) ho son le chilhah ana hi lou na jeh u het thei na nga (5) tah aum in ahi, hiche ho chu anoi a ho hi ahi:-
KUKI HUNG KON DOH NA LE AHUN.
SAVUN LEKHA JEL
SAKHO LE CHONDAN
MANNASSEH MIN LAM DAN
KHUL BEL HAT DAN.hicheng hi ahiuve.
KUKI MIN KIVO PATNA
Pu le pa te hon nam min dan a KUKI ana put pat nau chu TIBET, MONGOLIA, chule CHINA gam a ana um masang lai peh u ana hi tai, Malai pu le pa te ho chu agam uva kipat na gal jeh a soh chang dinga kaimanga ana um ahiuve, misoh a pan chu hinkho nom ana hi lou jeh in, asoh chan nau gam a kon chun mun chom chom jon in ana jam cheh son kit un ahi, chuti chun chen mun le gemun dettah nei thei lou vin ana um un ahi, chukit leh khopi sunga mi noi a hah sa tah a um sang chun thinglhang gam lah ah kelcha ching in neh kilo in ana khosa uvin ahi.
Chutia apem le le nau va chun AFGHANISTAN gam kai sunga um HINDUKUSH VALLEY kiti mun a chun ana cheng un ahi, chutia chen mun dettah neithei lou va thinglhang dung lah a apem le le jeh u chun a gam mitten KUKI tin ana nam minvo khum tau vin ahi.
Hindukush gama ana nam minvo khum u KUKI kiti chu agam mite pao ahin, hichu sap te pao ENGLISH a NOMADIC TRIBE tina ahi, hichu eipao a CHEN MUN DETTAH NEI LOU A KITOL LE LE, PEM HAT NAM MITE tina ahi.
Hetding kuki kiti hi pu le pa te nam min ana hi jo lou vin, ana um dan u leh ana khosah dan dung jui uva, ana chen nau gam mitten ana kou nau joh ahi bou ve (ENCY BRIT. VEN)
No comments:
Post a Comment